علیرضا نائینی - استادیار انگل شناسی و قارچ شناسی، دانشکده پزشکی و مرکز تحقیقات کارآزمایی بالینی طب سنتی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
نوشین جلایر نادری - استادیار، گروه آسیب شناسی فک و دهان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
حجت اله شکری - دانشیار، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تخصصی فناوری های نوین آمل، آمل، ایران
علی دواتی - استادیار، گروه بهداشت و پزشکی اجتماعی، دانشکده پزشکی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

مقدمه: کاندیدا آلبیکنس 25 تا 75 درصد از فلور میکروبی دهان افراد سالم را تشکیل می دهد. کاندیدیازیس دهانی عفونت فرصت طلبی است که در حضور عوامل مستعدکننده در میزبان ایجاد می شود. هدف از این مطالعه، ارزیابی اثرات ضدقارچی دهانشویه های مرکب (زیره ی سبز، بادرنجبویه و چای سبز) بر سویه ی استاندارد کاندیدا آلبیکنس (ATCC=10231) بود. مواد و روش ها: اسانس روغنی زیره ی سبز و عصاره های آبی بادرنجبویه و چای سبز بترتیب به روش های تقطیر با آب و جوشیدن تهیه شدند. سپس 5 گروه مختلف از دهانشویه های مرکب حاوی غلظت های متفاوت اسانس زیره ی سبز و عصاره های بادرنجبویه و چای سبز طبقه بندی شدند و جهت آزمایش حساسیت ضدقارچی مورد استفاده قرار گرفتند. اثر ضدکاندیدا آلبیکنسی انواع مختلف دهانشویه های مرکب با استفاده از روش چاهک گذاری سنجش شد. نیستاتین به عنوان داروی کنترل مثبت استفاده گردید. داده ها با آزمون ANOVA تحلیل شدند (05/0α=). یافته ها: مقادیر میانگین قطر مهار رشد برای عصاره ی آبی چای سبز 33/6 میلی متر و برای اسانس روغنی زیره ی سبز 33/40 میلی متر بودند. هیچ گونه مهار رشدی توسط عصاره ی آبی بادرنجبویه بعد از 48 ساعت مشاهده نشد. نتایج دهانشویه های مرکب 1 تا 5 نشان دادند که دهانشویه ی مرکب شماره 5 موثرترین ترکیب بر روی کاندیدا آلبیکنس بود (001/0P<،911/184 =F). نتیجه گیری: اسانس روغنی زیره ی سبز و دهانشویه ی مرکب شماره ی 5 که حاوی 40 درصد اسانس زیره سبز، 34/33 درصد عصاره چای سبز و 66/26 درصد عصاره بادرنجبویه بوده، بیشترین اثر ضدقارچی در مهار رشد کاندیدا آلبیکنس داشتند و می توانند در آینده پس از ارزیابی های بالینی به عنوان دهانشویه ی گیاهی مورد استفاده قرار گیرند.

کاندیدیازیس دهانی, کاندیدا آلبیکنس, دهانشویه, زیره ی سبز, چای سبز, نیستاتین