پیوند معینی - استادیار گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
فاطمه نمازی - دندانپزشک
فرهاد رئوفی - استادیار دانشکده شیمی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سارا زاهدی راد - دستیار تخصصی گروه دندانپزشکی کودکان، دانشکده دندانپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مقدمه: شیر به عنوان یک میان وعده سالم و مغذی خصوصا برای کودکان و نوجوانان مطرح است. امروزه توسعه فرایندهای جدید برای تولید شیر با طعم مطاوب تر از عوامل گرایش به مصرف بیشتر شیرهای طعم دار خصوصا شیرکاکائو به ویژه در کودکان است. پتانسیل پوسیدگی زایی دندانی شیرهای شیرین شده طعم دار و شیر ساده مورد استفاده توسط کودکان موضوع بسیاری از مطالعات در گذشته بوده است. این که آیا شیرکاکائو می تواند جایگزین مناسبی برای شیر از نظر سلامت دندانی باشد یا نه موضوع این تحقیق می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه 10 دانشجوی دندانپزشکی سالم در طیف سنی 35-25 سال بر مبنای معیارهای ورودی چون میزان استرپتوکک های موتان و لاکتوباسیل های بزاق، میزان جریان بزاق، عدم وجود پوسیدگی های فعال در دهان، عدم وجود بیماری های سیستمیک خاص و ... پس از کسب رضایت نامه شرکت کردند. pH پلاک دندانی در ناحیه اینترپروگزیمال بین دندان های پرمولر دوم و مولر اول در هر چهار کوادرانت قبل و در دقایق 2، 5، ، 10، 15، 20، 30، 40، 50 و 60 پس از مصرف (2 دقیقه در دهان نگه داشتن و سپس فرو بردن) 3 ماده مورد آزمایش (شامل شیرکاکائو، شیر ساده و محلول ساکارز 10 درصد به عنوان کنترل مثبت) توسط میکروالکترود شیشه ای  Metrohmو pH متر دیجیتال تعیین گردید. سپس منحنیpH برای هر ماده با توجه به زمان رسم گردید و تفاوت در حداکثر افت pH (∆pH) به دنبال مصرف مواد موبوطه توسط آنالیز آماری Repeated measure ANOVA (05/0> P) بین سه ماده مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که از بین مواد مورد بررسی محلول ساکارز 10 درصد و شیرکاکایو هر دو باعث کاهش pH پلاک دندانی می شوند، اگرچه این کاهش در مورد ساکارز سریع تر از شیرکاکایو اتفاق می افتد ولی شیرکاکایو باعث افت تدریجی pH پلاک  به میزان بیشتری از ساکارز گردیده است. یافته ها:شیر ساده در هیچ یک از مقاطع زمانی pH پلاک را به پایین تر از pH پایه نزول نداد بلکه حتی در اکثر مقاطع زمانی (2، 5، 30، 40، 50 و 60) به طور معنی داری pH پلاک را از حد پایه بالاتر برد.

pH پلاک دندانی, شیر ساده, شیرکاکائو, پوسیدگی زایی