غلامحسین بیابانی - هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی
بهنام ذوقی - کارشناس و پژوهشگر اجتماعی

فساد، یک پدیده پیچیده است که بر مشکلات جدی نهادها دلالت دارد و اقدامات قانونی، به تنهایی نمی توانند در رسیدگی به مشکلات مربوط به فساد موثر باشند؛ زیرا در طول سالیان، جرائم مربوط به فساد از سطح ادارات دولتی تا شرکت های خصوصی افزایش نشان می دهد. اما رسانه ها می توانند آگاهی را در مورد مشکلات مربوط به فساد افزایش و به هنجارهای اجتماعی و ارزیابی اخلاقی از رفتار فاسد درون جامعه شکل دهند. زیرا شواهد تجربی اهمیت فرهنگ عمومی ضد فساد، آگاهی در مورد فساد و هنجارهای اجتماعی را برای مبارزه با فساد برجسته می سازند. اما با وجود ظرفیت رسانه ها در کنترل فساد، آنها اغلب در امر تقویت مسئولیت پذیری حکومت در قبال شهروندان محدودند. رسانه ها اغلب در خدمت تقویت کنترل منافع قدرتمندان هستند. اما شفافیت به تنهایی در کاهش فساد کافی نیست. دسترسی گسترده به اصلاحات، باید با توانایی پردازش اطلاعات و انگیزه هایی برای عمل بر اساس اطلاعات پردازش شده همراه شود؛ چرا که اگر رسانه ها نقش نظارتی خود را ایفا کنند، احتمال اینکه خطاهای مسئولان افشا و دچار پیگیری قضایی شوند و یا قدرت یا شهرت خود را از دست دهند، افزایش می یابد. به همین دلیل اینکه رسانه ها چقدر در ترویج شفافیت نقش دارند و چگونه با فساد می توانند مقابله کنند، هدف این مقاله است.

فساد, رسانه, شفافیت, قانون