رضا مهر آفرین - دانشیار باستانشناسی دانشگاه مازندران
ملیکا حیدری - کارشناس ارشد باستانشناسی دانشگاه مازندران

چگونگی تداوم کیش باستانی زرتشتی تا کنون، با وجود موانع و مشکلات بیشماری که در دوره های مختلف پیش روی پیروان این کیش بوده، به خصوص پس از فروپاشی حکومت ساسانیان  قابل تامل است و  بررسی روابط زرتشتیان  پس از ورود اسلام به ایران، می­تواند در این مورد راهگشا باشد. این پژوهش می­کوشد تا ضمن بررسی روابط فرهنگی و مذهبی بین پارسیان هند و زرتشتیان ایران، چگونگی روابط بین آنها را تبیین و به فواید این ارتباطات برای پیروان این کیش در هند و ایران و نیز پیامدهای آن اشاره نماید. مطالعات نشان می­دهد که پارسیان هند با زرتشتیان ایران بطور پیوسته در ارتباط بوده­اند. البته گاهی بنا بر اوضاع متشنج داخلی یا سیاسی حاکم بر فضای دو کشور، این دو جامعه­ی دینی از حال یکدیگر بی­خبر می­ماندند؛ اما به محض آرامش اجتماعی و سیاسی، مراودات آنان در زمینه­های مختلف آغاز می­گردید. روابط فرهنگی و مذهبی این دو جامعه که در ابتدا برای کمک به پارسیان هند شکل گرفت؛ در دوره­های متاخر برای کمک به زرتشتیان ایران ادامه یافت و این روند موجب گردید تا این دین کهن­وش کماکان هویت و اصول مسلم خود را حفظ نماید. روش پژوهش حاضر، از نوع تحقیقات تاریخی است که بر اساس آن مدارک و اطلاعات مکتوب از منابع معتبر گردآوری و آن گاه با استدلال قیاسی و تحلیل­های منطقی به نتایج علمی و معتبر دست می­یابد.

واژگان کلیدی: پارسیان هند, زرتشتیان ایران, روابط مذهبی, انجمن های زرتشتیان