عبدالاحد غیبی - عضو هیئت علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
محمد طاهر مطهر - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

اسلوب استثناء به الا و دقایق و ظرائف آن از مهم ترین ساختارهای کلام وحی است. از مباحث مرتبط با این اسلوب، موضوع تاویل موجبه به سالبه آیات و بیان تاثیر آن بر معنای آیات است که درک صحیح آن، تاثیر مستقیم بر درک و فهم معنای آیه دارد. تاویل موجبه به سالبه آیات در استثنای به الا از اموری است که مورد مناقشه بسیاری از نحوی ها و مفسران قرار گرفته است و به طرح نظرات مختلف و در نتیجه تفاوت تلقی معناهای متعدد از آیات قرآن منجر گشته است تا جایی که در بسیاری از موارد، آرای متفاوت در ارتباط با استثناء، باعث شکل گیری معانی مختلف از آیات شده است. مقاله حاضر بر آن است با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و مقایسه دیدگاه های مفسرین بزرگی همچون زمخشری، قرطبی، ابوحیان اندلسی، طباطبائی و .... مصادیق تاویل موجبه به سالبه آیات در استثنای به الا در قرآن کریم را مورد کنکاش قرار دهد و تاثیر آن را بر معنای و گاهی ساختار آیات تبیین کند.

تاویل, قرآن, استثناء به الا , موجبه, سالبه