کاربرد نویدبخش تنش خشکی به منظور افزایش کیفیت محصول گیاه داروئی مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm) بومی ایران

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه علوم گیاهان زراعی ایران، دوره: 49، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IJFCS-49-1_014
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 593
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

آناهیتا شریعت

۱- دانشجوی سابق دکتری گروه اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران ص. پ. ۳۳۶-۱۴۱۱۵، ایران ۲- محقق موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

قاسم کریم زاده

دانشیار/گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

محمد حسن عصاره

استاد، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

جواد هادیان

دانشیار، گروه مهندسی کشاورزی، پژوهشکده گیاهان و مواد اولیه دارویی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm.) گیاه بومی و انحصاری ایران و از خانواده نعناعیان می باشد. این گیاه کاربردهای فراوانی در صنایع غذایی، آرایشی - بهداشتی و دارویی دارد. در این پژوهش، تنش خشکی در مرحله گلدهی در قالب طرح کاملا˝ تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا گردید. تیمارها، پنج زمان نمونه برداری (شاهد، 3، 6، 9 و 12 روز) به فواصل سه روز بودند که بعد از قطع آبیاری اعمال گردید. رطوبت حجمی خاک و تعدادی صفات فیزیولوژیک نظیر پتانسیل آبی برگ، محتوای نسبی آب برگ، رنگیزه های گیاهی، قندهای محلول و پرولین اندازه گیری شد. بررسی نمایه متابولیتی نشان داد که بعضی از متابولیت ها نظیر رزمارینیک اسید، کافئیک اسید، اورسولیک اسید و کارنوزیک اسید و نیز قندهای محلول، پرولین متاثر از تنش خشکی بوده و افزایش معنی داری یافتند. مقدار بازده اسانس و نیز تیمول به عنوان مهمترین و فراوانترین ترکیب موجود در اسانس مرزه سهندی، افزایش معنی داری نشان داد، اگرچه مقدار کمی بعضی از ترکیبات دیگر موجود در اسانس، نظیر کارواکرول، گاماترپینن و پاراسیمن در اثر تنش خشکی کاهش یافت. نتایج این تحقیق بیانگر این است که گیاه مرزه علاوه بر افزایش تنظیم کننده های اسمزی نظیر قندهای محلول و پرولین با تغییر در ترکیبات ثانویه موجود در اسانس و عصاره توانسته است خشکی را تحمل نماید. در مجموع نمایه متابولیتی و خصوصیات فیزیولوژیکی، ما را به درک وسیعتری از مکانیسم های مرزه در سطح متابولومیکی هدایت خواهد نمود.

کلیدواژه ها

مرزه, نمایه متابولیتی, بازده اسانس, متابولیت های ثانویه, عصاره الکلی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.