ارزیابی مدل های تلفیقی ARMA-ARCH و BL-ARCH در مدل سازی تراز سطح آب دریاچه ارومیه

اکثر مدل­های غیرخطی بر پایه مدل­سازی میانگین خطا توسعه یافته­اند اما مدل­های غیرخطی خودهمبسته با واریانس شرطی، بر پایه مدل­سازی واریانس داده­های سری باقی­مانده استوار هستند. این مدل­ها با ترکیب شدن با مدل­های خطی، تا حدودی دقت مدل­سازی و پیش بینی ها را افزایش می­دهند. در این مطالعه با استفاده از داده­های تراز سطح آب دریاچه ارومیه در دوره آماری 91-1352، مدل­های خودهمبسته با میانگین متحرک و دو خطی و دو مدل ترکیبی (خودهمبسته با میانگین متحرک با واریانس شرطی) و (دو خطی با واریانس شرطی) مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای انتخاب مدل­های خانواده آرما از معیار آکائیکه و برای صحت سنجی مدل­ها از دو آزمون همبستگی و میانگین جذر واریانس خطا استفاده شد. نتایج صحت­سنجی مدل­های ARMA، BL، ARMA-ARCHو  BL-ARCHبه ترتیب ضریب همبستگی 707/0، 618/0، 792/0 و 704/0 بین داده­های محاسباتی و مشاهداتی و میانگین جذر واریانس خطا 836/2، 309/4، 031/2 و 411/4 را نشان داد. هم­چنین نتایج نشان داد در مورد مدل آرما، تلفیق مدل خطی و غیرخطی، دقت مدل افزایش پیدا کرد ولی در مورد مدل دو خطی دوخطی، تلفیق دو مدل غیرخطی باعث کاهش نسبتا کم دقت مدل شد. به طور کلی نتایج نشان داد که با تلفیق دو مدل ARMAو ARCH، میزان خطای مدل حدود 28 درصد کاهش و با تلفیق دو مدل غیرخطی، میزان خطای مدل حدود 2 درصد افزایش یافت.

کلیدواژه ها:

آرما ، خودهمبسته ، مدل دو خطی ، واریانس شرطی