ارزیابی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک و تاثیر آن بر کیفیت آب (مطالعه موردی: رودخانه گدارخوش)
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه علوم و مهندسی آبیاری، دوره: 41، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JISE-41-4_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 458
نویسندگان
دانشجوی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان.
استادیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان
دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آب، دانشگاه صنعتی اصفهان.
چکیده
خشکسالی یک پدیده طبیعی است که باعث کمبود منابع آب در بخشهای مختلف شرب، صنعت و کشاورزی میشود. این پدیده در مقایسه با سایر بلایای طبیعی از نظر شدت وقوع و هم از نظر میزان خساراتی که به بار میآورد، از اهمیت بیشتری برخوردار است. تحقیق حاضر به منظور بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی و تاثیر آن بر کیفیت آب رودخانه گدارخوش واقع در استان ایلام در طول بازهی زمانی 1365 تا1391، صورت پذیرفته است. بدین منظور از آمار 26 ساله دما و بارش دو ایستگاه هواشناسی، داده دبی و کیفیت آب یک ایستگاه آبسنجی در خروجی حوضه گدارخوش استفاده شد. همچنین شاخص جریان کمQ90 و شاخص هواشناسی SPI، شاخص خشکسالی هیدرولوژیک SDI در 5 بازه زمانی (3، 6، 12، 24، 48 ماهه) محاسبه گردید. نتایج بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک حاکی از افزایش شدت و تداوم خشکسالی ها به ویژه خشکسالی هیدرولوژیک در سالهای اخیر و وجود تاخیر زمانی 12 ماهه بین وقوع خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک بوده است. مقایسه دورههای خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک بر اساس شاخصهای SPI و SDI نشان میدهد که حدود 55 درصد خشکسالیهای هیدرولوژیک در زمان خشکسالیهای هواشناسی که بارندگیها شرایط نرمالی را نداشتهاند، اتفاق افتاده است. همچنین بر اساس شاخصهای SPI و Q90 دورههای مشترک خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیک 11 ماه میباشد. در بررسی تغییرات فوق بر کیفیت آب رودخانه نتایج نشان داد که کاهش دبی رودخانه در اثر خشکسالی و افزایش دما باعث افزایش مقدار آنیون ها شامل سولفات، کلر و بیکربنات در سالهای خشک نسبت به میانگین دوره آماری، به میزان 09/4 درصد و میزان کاتیون ها شامل سدیم، کلسیم و منیزیم به میزان 04/8 درصد شده است. در سایر پارامترهای کیفی ازجمله هدایت الکتریکی، املاح محلول و نسبت جذب سدیم به ترتیب 24/0، 17/0 و 88/5 درصد افزایش مشاهده گردید ولی براساس نمودار شولر کیفیت آب تقریبا در محدوده قابل قبول میباشد.کلیدواژه ها
خشکسالی, شاخص, هیدرولوژیک, تاخیر زمانی, کیفیت آب, گدارخوشاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.