تحلیل روابط بینامتنی قرآن و غزل های صائب بر اساس نظریه ژنت (با تاکید بر جلوه های زبانی و تلمیحات داستانی)
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های ادبی - قرآنی، دوره: 6، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_PAQ-6-3_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 570
نویسندگان
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بوعلی سینای همدان
استادیار دانشگاه بوعلی سینای همدان
چکیده
ژرار ژنت با طرح نظریه ترامتنیت، فصلی تازه در نقد و مطالعه روابط بین متون گشوده است که بینامتنیت یکی از زیرگونه های آن است. بر اساس این الگوی بینامتنی، روابط بین متون می تواند به سه شکل صریح، غیرصریح و ضمنی باشد. بن مایه های دینی برگرفته از قرآن بخش جدایی ناپذیر شعر فارسی از آغازین دوران شکل گیری آن تا به امروز بوده است. به تعبیر بینامتنی، این بن مایه ها از اصلی ترین زیرمتن هایی هستند که در آفرینش آثار ادبی دخیل بوده اند. مباحث و مضامین قرآنی علاوه بر این که فی نفسه برای شاعران ارزشمند بوده اند، برای بیان اندیشه ها و تفسیرهای عرفانی، عاشقانه، عامیانه و حتی سیاسی به کاررفته اند؛ با این تفاوت که در هر دوره، بخشی ازاین رویکردها جلوه بیشتری یافته است. در غزل های صائب که می توان آن ها را دانشنامه موضوعات و مضامین مختلف دانست، حضور بن مایه های دینی بسیار چشم گیر است. واژه ها، اصطلاحات، مباحث اعتقادی، اخلاقی، احکام شرعی و داستان ها از محوری ترین موضوعات قرآنی راه یافته در غزل های این شاعر بنام است. این هم حضوری موجب غنای زبانی، هنری و محتوایی این سروده ها شده است. با توجه به گستره و نقش بسیار این مضامین، کشف و تحلیل آن ها، از منظر روابط بینامتنی موجب درک و شناخت بهتری از شعر صائب می شود. در این پژوهش سعی شده است این رابطه ها با شیوه توصیفی- تحلیلی و بر اساس الگوی بینامتنی ژنت توصیف و تحلیل شوند. برآیند این تحقیق نشان می دهد که صائب در زمینه بینامتنی صریح بیشتر از واژگان و اصطلاحات و در حوزه بینامتنیت ضمنی از اندیشه ها، بینش ها و داستان های قرآنی بهره برده است.کلیدواژه ها
قرآن, بینامتنیت, صائب, ژرار ژنت, تلمیحاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.