مریم اشرف زاده فرسنگی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شهید باهنرکرمان

جرم چک پرداخت نشدنی جرمی است که با یک عمل مثبت از طرف مرتکب واقع میشود که جنبه ی خارجی دارد. عدالت ایجاب میکند که مجازات کسانی که فقط مرتکب یک فقره صدور چک پرداخت نشدنی شده اند، مجازاتی اشد باشد. به منظور رسیدن به اهداف قانون گذاری در جایگزین شدن چک به جای پول نقد، قانون ضمانت اجراهای مختلفی را پیش بینی کرده است که مهم ترین آن ها، ضمانت اجرای کیفری است. هم چنین صدور اجرائیه از طریق اجرای ثبت و تعقیب کیفری تنها علیه صادر کننده چک امکان پذیر است؛ از آنجا که تعقیب حقوقی صادر کننده به مصلحت دارنده نیست و به دلیل اطاله ی دادرسی، بهترین راه طرح دعوای کیفری و یا توسل به اجرای ثبت است. در مقررات کیفری حاکم بر صدور چک پرداخت نشدنی، قانون گذار علاوه بر مجازات اصلی، نوعی اقدام تامینی برای جلوگیری از تکرار و افزایش صدور چک پرداخت نشدنی پیش بینی کرده است و آن این است که بانک ها را مکلف کرده است که کلیه ی حساب های جاری شخصی که بیش از یک بار چک بی محل صادر کرده است مسدود کند. در مجازات چک پرداخت نشدنی کیفیاتی چون تعدد و تکرار، موجب تشدید مجازات مرتکب خواهد شد. پس از ارجاع به شعبه رای خصوصی صادر و پس از ابلاغ قطعیت قابل اجراست. در مورد چک دو نوع مرور زمان وجود دارد؛ یکی مرور زمان به معنای حقیقی آن که بعد از گذشتن مهلت مزبور بدهکار میتواند به استناد وصول مرور زمان از پرداخت بدهی خود استنکاف کند و یکی مواعدی است برای انجام بعضی تشریفات که عدم رعایت این مواعد موجب اسقاط حق دارنده علیه بعضی از مسئولین چک است

چک، چک بلامحل، صادرکننده ی چک، دارنده ی چک.