محمدحسین فرمائی - طلبه سطح ۴، حوزه علمیه قم

از مسائلی که امروزه بسیار به چشم می خورد، و در نتیجه ی آن، عداوت، دشمنی و کشتار بین مسلمین بیش از گذشته رواج یافته، مسئله ی تکفیر است. پیشینه ی مسئله ی تکفیر در جهان اسلام، به دوران صدر اسلام باز می گردد تا جایی که برخی از حوادث مهم تاریخ اسلام به سبب تکفیر روی داده است، همچنانکه برخی رخدادهای دینی، سیاسی و اجتماعی، زمینه ی تکفیر را فراهم آورده است. مسئله ی تکفیر در ادوار مختلف، دستخوش تغییراتی نیز گردیده و گاهی دائره ی آن تنگتر و گاهی وسیع تر شده است؛ و متاسفانه امروز ما با وسعت دائره ی این مسئله مواجه هستیم. این تحقیق که در صدد تبیین رویکرد ابن تیمیه- که از بزرگان اهل سنت و از موثرترین اشخاص در وهابیت است- و مسئله ی تکفیر است. از نوع بنیادی با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش نیز شامل کلیه اسناد، مدارک و منابع مرتبط با موضوع مورد بررسی است. در این زمینه نمونه گیری انجام نشده و کلیه منابع و مراجع در دسترس بصورت هدفمند، مورد بررسی و تحلیل واقع شده است. ابزار گردآوری داده ها فرم فیش برداری بوده و از شیوه تحلیل کیفی به منظور تحلیل و جمع بندی یافته ها استفاده شده است. خواننده محترم در انتهای پژوهش به این یقین دست می یابد که رویکرد علمی و عملی ابن تیمیه در مسئله تکفیر یکسان نیست؛ چرا که او در بسیاری از موارد همگان را از تکفیر دیگری باز می دارد و به شدت نهی می کند و از سوی دیگر در بسیاری از موارد، با شدیدترین وجه و به اندک بهانه ای دست به تکفیر شخص یا عده ای زده است.

تکفیر، ابن تیمیه، مسلمانان، اسلام، محمدبن عبدالوهاب