کبری فرامرزی پلنگر - گروه مهندسی زراعت، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان، ایران
قربانعلی رسام - دانشیار، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی، مجتمع آموزش عالی شیروان، شیروان، ایران

خشک کردن یکی از مراحل مهم پس از برداشت گیاهان دارویی می باشد که نقش مهمی در کمیت و کیفیت مواد موثره آنها دارد. به منظور بررسی تاثیر روش های مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد اسانس، و تاثیر زمان برداشت بر میزان رادیکال های آزاد گیاه مرزه (.Satureja hortensis L)، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1396 به اجرا درآمد. پنج توان مختلف مایکروویو شامل 90، 180، 360، 600 و 900 وات، سه دمای مختلف آون شامل 45، 60 و 75 درجه سانتی گراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) و سه زمان برداشت شامل شروع گلدهی، گلدهی کامل و بعد از گلدهی در این آزمایش مورد مقایسه قرار گرفتند. در روش های مختلف خشک کردن نمونه ها تا زمانی که وزن آنها به محتوای رطوبتی 0/10 بر پایه وزن خشک (یا 10 درصد بر پایه وزن تر) برسد، ادامه داشت. نتایج نشان دهنده تاثیر معنی دار روش های مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن و میزان اسانس نمونه ها بود. به طوری که کمترین و بیشترین زمان خشک کردن (به ترتیب 13، 22 و 920 دقیقه) مربوط به تیمارهای خشک کردن با توان 900 وات مایکروویو و روش خشک- کردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس در روش سایه خشک و مایکروویو 90 وات بدست آمد و کمترین میزان مربوط به روش خشک کردن با دمای 75 درجه آون بود. بنابراین توان های 180 و 360 وات مایکروویو در حد متوسطی قرار داشتند. اثر زمان برداشت بر درصد مهارکنندگی رادیکال های آزاد معنی دار نبود. به طور کلی با توجه به نتایج این تحقیق می توان اظهار نمود که خشک کردن گیاه دارویی مرزه با استفاده از روش توان های پایین مایکرووویو از اینجهت که زمان خشک کردن را کاهش داده و میزان اسانس و اجزای آن را به صورت قابل ملاحظه ای حفظ می کند، جهت خشک کردن این گیاه مطلوب است.

؛.Satureja hortensis L، خشک کردن، درصد اسانس، زمان برداشت، درصد مهارکنندگی، رادیکال آزاد