بررسی صفات ریخت شناسی، مورفومتریک و شمارشی مار آتشی (Dolichophis schmidti) در شمال ایران

مار آتشی (Dolichophis schmidti (Nikolsky, 1909 با فرم دندانی اپیستوگلیف متعلق به خانواده Colubridae می باشد. پراکنش این گونه در ایران، در امتداد بخش شمالی کوهستان شرقی کشور، کوهستان البرز، کوهستان آذربایجان، زاگرس شمالی و قسمت های مجاور آن، زاگرس میانی و دشت های مجاور و دشت مرکزی ایران وجلگه خزر می باشد. جنس نر و ماده غالبا هم شکل، ولی دم ماده ها بلندتر است، که بتدریج باریک می شود. سطح فوقانی سر از پولک های بزرگ و قرینه پوشیده می باشد. پولک های سطح پشتی صاف و دارای دو اپیکال پیت است. پولک های سطح زیرین دم منقسم می باشد. رنگ بدن قرمز آجری (بندرت سیاه رنگ) و فاقد خال های عرضی می باشد. در این تحقیق، 33 نمونه مار تثبیت شده در فرمالین 4 درصد (شانزده نر، شش ماده، چهار نابالغ، هفت نامشخص) متعلق به موزه جانورشناسی دانشگاه گلستان، از نظر شش صفت مورفومتریک، با کمک متر پارچه ای و کولیس دیجیتال (با دفت 0/1) و 25 صفت مریستیک با سوزن و استریومیکروسکوپ بررسی شد. تشخیص جنسیت با توجه به وجود یا عدم وجود همی پنیس و همچنین در برخی با تشریح نمونه ها صورت گرفت. در نتایج حاصل از این مطالعه، طول پوژه تا مخرج 120-16/06 (میانگین 87/10 سانتی متر)، طول دم 4/3-39/6 (میانگین 23/57 سانتی متر)، تعداد فلس های پشتی میانی 19، تعداد فلس های شکمی 223-176 (میانگین 198/06)، تعداد فلس های زیردمی 103-77، تعداد فلس های لب بالا 8، تعداد فلس های لب پایین 12-8 (میانگین 9/78) می باشد. فلس های زیردمی، شکمی و فلس شکمی نزدیک مخرج با نتایج گزارش شده قبلی تفاوت معنی دار دارد.

کلیدواژه ها:

مریستیک ، مورفومتریک ، مورفولوژیک ، مار آتشی ، Dolichophis schmidti