اثر بخشی روش تقویت تفکیکی رفتار جایگزین در کاهش رفتار خود آزاری کودکان در خود مانده

درخودماندگی ناشی از اختلال عصبی است که بررشد و عملکرد مغز تاثیر می گذارد.اختلال در برقراری ارتباط، تعاملات اجتماعی ،بازی های تخیلی و رفتارهای کلیشه ای، علایق و فعالیتها قابل مشاهده است.هدف پژوهش ،بررسی اثر بخشی روش تقویت تفکیکی رفتار جایگزین ، در کاهش رفتار خود آزاری کودکان درخودمانده است. طرح پژوهش حاضر تک آزمودنی بوده و در حیطه طرح های نیمه آزمایشی جای می گیرد . جامعه پژوهش حاضرشامل تمامی کودکان درخودمانده 5 تا 10 ساله است که دارای رفتار خود آزاری بودند . از این بین 4 کودک درخود مانده دارای رفتار خود آزاری با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.با استفاده از طرح آزمایشی A-B-A-B ابتدا رفتار خود آزاری در موقعیت آموزشی مشاهده شد و فراوانی رفتار هدف ثبت گردید. در مرحله درمان اولیه فواصلی جهت ارائه تقویت برای آزمودنی ها منظور شد که این فاصله برای دو آزمودنی 5دقیقه ودو آزمودنی دیگر 3 دقیقه در نظر گرفته شد. این فاصله بر اساس مدت زمان ارائه رفتار هدف منظور می شود. چنانچه رفتار هدف در این فاصله مشاهده نمی شد تقویت کننده مورد نظر ارائه میشد، در غیر این صورت فاصله ارائه تقویت مجددا در نظر گرفته و تقویتی نیز ارائه نمی شد .در مرحله بعدی نیز صرفا رفتار مشاهده شده و هیچ گونه مداخله ای ارایه نمی شود و فراوانی رفتار هدف نیزثبت می شود در مرحله نهایی نیز مانند مرحله دوم برنامه مداخله مورد اجرا قرار گرفت.هر یک از مراحل ده جلسه و هر جلسه یک ساعت ادامه داشت. نتایج نشان داد که تفاوت معنا داری بین میزان رفتار خود آزاری آزمودنی ها قبل و بعد از ورود متغیر مستقل وجود دارد.با استفاده از فرمول درصد بهبودی و درصد کاهش نمرات با اطمینان میتوان گفت که روش مورد نظر در کاهش رفتار خود آزاری کودکان در خودمانده موثر بوده و این تآثیر به صورت پایدار حفظ شده است.بنابر یافته های تحلیلی ، تعداد رفتار خودآزارانه آزمودنی ها در این پژوهش با هر بار اعمال متغیر مستقل در مرحله بعد کاهش یافته است.

کلیدواژه ها:

تقویت تفکیکی ، خودآزاری ، در خودماندگی ، کودکان ، رفتار جایگزین