بررسی تاثیر آموزش مراقبت خانواده محور بر خودکارآمدی و توانمندسازی بیماران تحت همودیالیز جنوب استان آذربایجان غربی در سال 1396

سابقه و هدف: نارسایی مزمن کلیوی نوعی اختلال پیشرونده و غیرقابل برگشت در کار کلیه هاست که به همراه آن توانایی بدن برای حفظتعادل مایعات و الکترولیت ها مختل و در نهایت به اورمی منجر می شود که نیازمند اتخاذ تدابیر درمانی و مراقبتی می باشد. بر این اساس،اعضای خانواده یکی از اجزای اساسی سیستم مراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی می باشند. آموزش مراقبین و اعضای خانواده دراین راستا می تواند خودکارآمدی بیماران را افزایش داده و باعث حفظ و نگهداری رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی در آنان شود. این مطالعه باهدف بررسی تاثیر آموزش مراقبت خانواده محور بر خودکارآمدی و توانمندسازی بیماران تحت همودیالیز بیمارستان امام خمینی مهاباد انجامشده است.مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک مطالعه تجربی بود که در آن تعداد 60 نفر از مراقبین بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیوی تحتهمودیالیز، با روش نمونه گیری تصادفی ساده از بیمارستان امام خمینی مهاباد و بیمارستان امام خمینی پیرانشهر انتخاب و در دو گروه مداخلهو کنترل طبقه بندی شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته، شامل 12 بعد ورزش منظم، اطلاعات در زمینه بیماری، کمک ازاجتماع، خانواده و دوستان، ارتباط با پزشک، اداره کردن بیماری، انجام فعالیت های معمول، فعالیت های اجتماعی-تفریحی، اداره کردن علائم،کنترل افسردگی، اداره رژیم غذایی، اداره رژیم دارویی و اداره کردن فیستول بود، گردآوری شد. ابتدا میزان خودکارآمدی بیماران با استفاده ازپرسشنامه خودکارآمدی بیماران همودیالیزی اندازه گیری شد. سپس برنامه آموزشی مراقبت خانواده محور از بیماران همودیالیزی به مراقبینبیماران، آموزش داده شد و ارزشیابی صورت گرفت و پس از سه ماه مجددا میزان خودکارآمدی بیماران با استفاده از همان پرسشنامه ارزیابیگردید. نهایتا داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و آمار تحلیلی نرم افزار SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین (انحراف معیار) سن بیماران در گروه مداخله و شاهد به ترتیب برابر با 54/97 (13/07) و 55/03 (14/08) سال بود که به کمک آزمون تی مستقل نشان داده شده که تفاوت معناداری از لحاظ سنی بین دو گروه وجود ندارد (آماره تی مستقل = 0/019-، درجه آزادی = 58؛ معناداری = 0/958) در سطح خطای 0/05، بیشتر افراد متاهل و دارای شرایط اقتصادی هزینه بیشتر از درآمد در گروه شاهد بودند نتایج نشان داد که اعمال آموزش مراقبت خانواده محور تاثیر معناداری بر خودکارآمدی بیماران دارد و متغیرهای سن و سطح سواد بیماران دراین زمینه اثرات معناداری می گذارند (P<0/001).نتیجه گیری: با عنایت به نتایج پژوهش حاضر می توان این گونه نتیجه گیری کرد که آموزش مراقبت خانواده محور در ارتقاء خودکارآمدیبیماران تحت همودیالیز موثر واقع می گردد. مراقبت خانواده محور می تواند زمینه را جهت بهبود جسمی و روحی بیماران مبتلا به نارساییمزمن کلیوی ایجاد کرده و موجب ارتقاء کیفیت زندگی بیماران باشد.

کلیدواژه ها:

آموزش ، مراقبت خانواده محور ، خودکارآمدی ، همودیالیز