حاکمیت اراده ظاهری در ماهیت انشا

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، دوره: 4، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JOSFI-4-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 379
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرتضی کشاورزی ولدانی

دانشجوی دکتری فقه و حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

حسین ناصری

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

حسین صابری

استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

فقهای امامیه یکی از شروط صحت در معاملات بمعنی ­الاعم را وجود قصد انشا دانسته­ اند و از این­ رو، فقدان آن را موجب بطلان یا عدم انعقاد عقد می­دانند. این برداشت از مفهوم انشا ناظر به جنبه سلبی آن می ­باشد که مورد اتفاق همه فقهای امامیه است و اختلافی در این میان دیده نمی­شود. آنچه محل تامل است و در لسان برخی از فقهای معاصر نیز سخن به ­میان آمده، جنبه ایجابی و سببیت انشا در تحقق عقد است؛ بیان این امر، با این پرسش است که آیا در انعقاد عقد آنچه سازنده عقد می­باشد اراده باطنی و انشای درونی است یا اراده ظاهری نیز یارای آن را دارد که سبب در ساختن عقد باشد. این اختلاف­ نظر در این مبنا تا جایی است که حتی برخی از فقهای امامیه در تبیین ماهیت انشا به­صراحت آن را همان اراده مظهره یا ظاهر شده دانسته­ اند. هر چند با تتبع در متون فقهی می­توان دریافت که فقهای امامیه در سببیت تحقق عقد بیشتر جانب اراده باطنی را گرفته­اند، اما نظریه حاکمیت اراده ظاهری که برگرفته از برخی فتواهای آن­هاست می­تواند به­ عنوان یک نظریه مترقی بسان برخی از مکاتب حقوقی برای اتقان و استحکام معاملات و قراردادها قرار گیرد.

کلیدواژه ها

اراده, اراده ظاهری, انشا, طلب, قصد

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.