جعفر هزارجریبی - استاد جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی(نویسنده مسئول)(عضو پیوسته گروه مطالعات جوانان)
سجاد مرادی - دانشجوی دکتری رفاه اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده شادکامی به عنوان یک وضعیت اجتماعی مرکب از ابعاد فردی (تجربه­ی احساسات مثبت و رضایت از زندگی)، اجتماعی (همبستگی و تعاملات گرم اجتماعی) و ساختاری (وجود زمینه­ها و پیش­شرط­های لازم برای شکوفایی و تحقق قابلیت­های انسانی) موضوعی مهم در سیاست­گذاری­های اجتماعی و رفاهی به شمار می­رود. با عطف توجه به شواهد موجود از پایین بودن میزان شادی در ایران و استان ایلام و نیز ضرورت درک معانی آن در میان مردم جهت استفاده در برنامه­ریزی­ها و اقدامات مداخله­ای، تحقیق حاضر کوشیده است معانی و تعاریف مردم استان ایلام از شادکامی را مطالعه کند. مبانی مفهومی تحقیق در قالب رویکردهای فلسفی، روان­شناختی و جامعه­شناختی تدوین شده است تا پیچیدگی و چندبعدی بودن مفهوم شادکامی را پوشش دهد. تحقیق حاضر یک تحقیق کیفی در قالب پارادایم تفسیری و برساخت­گرایی است که داده­های آن با استفاده از مصاحبه نیمه­ساخت­یافته در استان ایلام گردآوری شده­اند. مشارکت­کنندگان در تحقیق 36 نفر بوده و از طریق نمونه­گیری هدفمند انتخاب شده­اند. مصاحبه­ها با روش تحلیل مضمونی مورد تحلیل قرار گرفته­ و چهار مضمون از از آنها استخراج شده است که عبارتند از آزادی که مشتمل است بر دو مضمون فرعی آزادی منفی (رهایی از هر عامل ناخوشایندی که مانع از آرامش و تحقق زندگی مطلوب شود) و آزادی مثبت (برخورداری از امکانات لازم جهت پرداختن به اهداف و اولویت­های زندگی)، انطباق به معنای تناسب و همخوانی میان ذهنیت و شرایط عینی فرد، رضایت از زندگی یا همان ارزیابی مثبت از زندگی و قدرت به معنای توانایی پذیرش و کنار­آمدن با مشکلات و امور ناخوشایند و پیامدهای منفی آنها. بر مبنای تحلیل نتایج، توصیه­های سیاستی شامل بازسازی اجتماع از طریق احیاء و تقویت سرمایه اجتماعی، بهبود شرایط عینی زندگی در قالب راهبردهایی مانند اشتغال­زایی و سرزنده­سازی محیط، توجه بیشتر به مسئله عدالت و برابری توزیعی در سیاست­گذاری­های کلان و فراهم کردن شرایط دسترسی برابر به امکانات و فرصت­های موجود در راستای تحقق قابلیت­های فردی و بازاندیشی در محتوای برنامه­های نهادهای رسمی آموزش و جامعه­پذیری با محوریت تقویت اخلاق شهروندی، هویت­های جمعی و ارزش های غایی تدوین گردیده است.  

واژه­های کلیدی:شادکامی, سیاست­گذاری اجتماعی, رفاه اجتماعی, نظم اجتماعی