مهدیه ساعی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان کرمان

مزیت نسبی یکی از معیارهای مهم اقتصادی جهت برنامه ریزی تولید، صادرات و وار دات است . در مطالعه حاضروجود یا عدم وجود مزیت نسبی تولید غلات (گندم، جو و ذرت دانه ای ) در منطقه جیرفت و کهنوج در سال زراعی 86-85 با استفاده از دو نوع شاخص شناسایی مزیت نسبی تعیین و با محصولات مهم جالیزی منطقه (سیب زمینی، خیار و گوجه فرنگی ) مقایسه شد . شاخصهای نوع اول شاخص منفعت خالص اجتماعی، هزینه منابع داخلی و نسبت هزینه به منفعت اجتماعی و شاخصهای نوع دوم شاخص کارایی مزیت، مقیاس مزیت و شاخص جمعی مزیت بودند .بر اساس نتایج تحقیق و با استفاده از شاخصهای نوع دوم، به ترتیب متوسط عملکرد محصولات خیار، ذرت دانه ای و گوجه فرنگی و درجه تمرکز محصولات خیار، گوجه فرنگی، سیب زمینی و ذرت دانه ای نسبت به همه محصولات زراعی منطقه جیرفت و کهنوج بالاتر از متوسط کل کشور و نشاندهنده ترجیح کشاورزان منطقه به کشت این محصولات بود . بر مبنای شاخصهای نوع اول در شرایط فعلی منطقه، محصول خیار مزیت نسبی داشت . محاسبه ضرایب حمایت اسمی محصولات نشان داد که یارانه غیر مستقیم به تولید گندم، جو، سیب زمینی و ذرت دانه ای پرداخت شده است . بر اساس نتایج حاصل از ماتریسهای تحلیل سیاستی، در شرایط مداخله دولت سود بازاری برای تولید کنندگان گندم، ذرت دانه ای ، سیب زمینی و خیار وجود داشته، به علاوه تنها نظام تولیدی محصول خیار دارای کارایی بوده است و تولیدکنندگان دو محصول خیار و گوجه فرنگی در شرایط مداخله دولت نسبت به تجارت آزاد سود کمتری کسب کرده اند.

مزیت نسبی، هزینه منابع داخلی، نسبت هزینه- منفعت اجتماعی، غلات، محصولات جالیزی، منطقه جیرفت و کهنوج