الهام محمودی فر - دانشجوی دکتری رشد حرکتی، گروه تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران
احمدرضا موحدی - استاد رفتار حرکتی، دانشگاه اصفهان
الهه عرب عامری - دانشیار رفتار حرکتی، دانشگاه تهران
سالار فرامرزی - دانشیار روان شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان

هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر تحریک مستقیم جمجمه ای (tDCS) بر قشر حرکتی اولیه و تمرینات منتخب حرکتی بر مهارت های حرکتی درشت (هدف گیری و گرفتن) در کودکان با اختلال طیف اتیسم بود. روش پژوهش، شبه آزمایشی بود و از طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه شم استفاده شد. تعداد 18 کودک شش تا 14 سال با اختلال طیف اتیسم با روش نمونه گیری دردسترس و با توجه به معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و شم قرار گرفتند. آزمودنی ها به مدت 10 جلسه (سه جلسه در هفته)، تحت tDCS آندی به مدت 20 دقیقه بر قشر حرکتی اولیه (M1 ) قرار گرفتند. نه آزمودنی تمرینات حرکتی را بعد از تحریک مغزی با هدف بهبود مهارت های حرکتی درشت انجام دادند. نه آزمودنی دیگر در جلسات تمرینات حرکتی به طور مشابهی شرکت کردند؛ با این تفاوت که تحریک مغزی ساختگی اعمال می شد (گروه شم). آزمون هدف گیری و گرفتن از مجموعه آزمون های ارزیابی حرکت برای کودکان (MABC2) قبل از مداخله و پس از 10 جلسه (بعد از مداخله) ارزیابی شدند.برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس مختلط دوعاملی آزمون تی همبسته استفاده شد. یافته ها نشان داد که تحریک مستقیم جمجمه ای روی قشر حرکتی اولیه به همراه تمرینات حرکتی تاثیر معناداری بر بهبود مهارت های حرکتی درشت در کودکان با اختلال طیف اتیسم دارد (P ≤ 0.05)؛ درحالی که تمرینات حرکتی بدون تحریک مستقیم جمجمه ای منجر به بهبود مهارت های حرکتی درشت در کودکان با اختلال طیف اتیسم نمی شوند. یافته ها بیانگر این موضوع است که تحریک مستقیم جمجمه ای می تواند مکمل سودمندی برای تمرینات حرکتی با هدف بهبود مهارت های حرکتی در کودکان با اختلال اتیسم باشد.

تحریک مستقیم جمجمه ای, تمرینات حرکتی, مهارت های حرکتی درشت, اختلال طیف اتیسم