بررسی اعتبار معرفت­شناختی تخیل خلاق در حوزه فهم آیات قرآن

  بنا بر یافته­های روان شناسان و متخصصان علوم مغز و اعصاب، تخیل نیروی پیش­برنده تعقل ­آدمی است­که امکان خلق تصاویر جدید و ایده­های نو را در ذهن ایجاد می­کند. تفسیرگر انسانی قرآن می­تواند با استفاده از این نیروی خلاق در کنار نیروی تفکر و تذکر مسبب طرح مسایل جدید و کشف اطلاعات مفید فراگرد فهم آیات مختلف باشد؛ مشروط به این­که مفسر بتواند مرزهای مفهومی بین تفکر، توهم، تخیل خلاق و خیالات و اوهام باطل را به درستی بازشناسد و با استفاده از همه منابع معرفتی در دسترس، تفسیری به دور از رای شخصی، پیش­داوری و خیال­زدگی ارائه دهد. آنچه در این ­گفتار آمده است اجمالا نتیجه تحلیل و تطبیق داده­های علمی موجود در دو حوزه تخیل خلاق و فهم و تفسیر آیات است­ که به طور مشخص از ظرفیت بالای­ کاربرد آن نیروی خلاق و منبع الهام­بخش در حوزه فهم و تفسیر آیات خبر می­دهد؛ مواردی چون کاربرد تخیل مفسر در تفسیر بیشتر آیات از قبیل آیات مربوط به آفرینش انسان، مرگ و عالم پس از مرگ؛ نقش تخیل در ترسیم ذهنی روابط همنشینی و جانشینی واژگان قرآن؛ تجسم هر آیه در شبکه­ آیات خویشاوند و هم موضوع؛ تصویرسازی ذهنی مفسر از حوادث­ گذشته با تکیه بر منابع معتبر تاریخی و نقلی از نتایج مهم این تحقیق­اند.   [1] . استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه ولی عصر رفسنجان / [e-mail]

کلیدواژه ها:

تخیل ، معرفت­شناختی ، تعقل ، فهم ، آیات قرآن