الهه اکبری - دانشجوی دکتری سنجش از دور، دانشگاه تهران - مربی گروه ژئومورفولوژی و اقلیم شناسی، دانشگاه حکیم سبزواری
علی درویشی بلورانی - استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
نجمه نیسانی سامانی - استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

در دهه­های اخیر با گسترش فعالیت­های بشر در محیط طبیعی، انواع مخاطرات ازجمله زمین لغزش، آسیب­های جدی مالی و جانی به همراه داشته است. درنتیجه بررسی حساسیت وقوع زمین لغزش و تعیین مناطق بحرانی جهت عملیات محافظتی و آبخیزداری ضروری به نظر می­رسد. در این تحقیق، حساسیت زمین لغزش با استفاده از تلفیق روش­های فازی و فرایند تحلیل شبکه­ای (ANP) در حوزه فاروب رومان مدل سازی گردید. برای انجام تحقیق، چهار خوشه توپوگرافی، عوامل زیستی، هیدرو اقلیم و زمین­شناسی و معیارهای ارتفاع، شیب، جهت شیب، شکل شیب، فاصله از جاده، کاربری اراضی، شاخص نرمال شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI)، فاصله از رودخانه، تراکم زهکشی، بارش و شاخص رطوبت خاک، فاصله از گسل و لیتولوژی در نظر گرفته شده اند. نتایج نشان دهنده کارایی مدل فازی- فرایند تحلیل شبکه­ای در مدل سازی حساسیت زمین لغزش است به طوری که در اعتبارسنجی مدل از طریق منحنی مدل منحنی عامل نسبی (ROC)، میزان AUC، 83/0 با میزان خطای استاندارد 07/0 و مقدار P-value برابر صفر، به دست آمد. برای بررسی حساسیت زمین لغزش در حوزه فاروب رومان بر اساس نتیجه منحنی ROC، مدل فازی- فرایند تحلیل شبکه­ای با دقت خیلی خوب ارزیابی گردید. نتایج همچنین نشان داد که 66% از زمین لغزش­های معلوم در مناطق با حساسیت زیاد و بسیار زیاد قرارگرفته اند. نظر به برآورد حساسیت زیاد و بسیار زیاد زمین لغزش به میزان 51 درصد از سطح کل منطقه، اجرای عملیات محافظتی از حوزه مطالعاتی ضروری به نظر می­رسد.

مدل سازی محیطی, زمین لغزش, فازی- فرآیند تحلیل شبکه ای, حوزه فاروب رومان- نیشابور