فائزه ارکان - دانشگاه حضرت معصومه(س) قم

عنصر ستاک ساخت­واژی، صورتی آوایی از یک واژه است که به عنوان واحدی انتزاعی، نقش عنصر پایه را در فرایندهای صرفی بر عهده دارد و مستقل از جنبه نحوی و معنایی­ واژه در این فرایندها عمل می­کند. مسئله اصلی این­ مقاله، تحلیل مفهوم جدایی­گرای ستاک ساخت­واژی، از دیدگاهی نوین است که فرض وجود آن در توجیه عدم تطابق یک به یک بین صورت و معنای سازه های واژه­های صرف­شده­ و مشتق ضروری است. نبود رابطه­ای ثابت و یک به یک بین صورت و معنای عناصر ساخت­واژی موجود در واژه­های­ غیربسیط، یکی از واقعیت­های زبانی است ­که انگاره­های صرفی تکواژبنیاد را در شماری از تحلیل­های صرفی به­­چالش طلبیده است. چرا که انگاره­های صرفی تکواژبنیاد نگاه تسلسلی به صرف دارند. در مقابل، رویکردهای واژه­بنیاد به صرف، نگاهی جدایی­گرا به رابطه بین صورت واژه و ابعاد نحوی و معنایی ­آن را اتخاذ کرده اند. از منظر فرضیه جدایی­گرا که مهم ترین جنبه صرف واژه­بنیاد است، بازنمون صرفی فرایند های صرفی، متمایز از جنبه نحوی و معنایی­ آن­ها است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که صورت­هایی­ از یک واژه، ­طی فرایندهای صرفی، مقوله نحوی و معنای مشخصی ندارند، در واژگان ثبت نمی­شوند و صورت آزاد هم نیستند، اما وجود آن­ها الزامی است. این صورت­­ آوایی، ستاک ساخت­واژی (ساخت صرفی محض) نامیده می شود که جداسازی آن از سطح نحو و معنای واژه، در یک فرایند صرفی می تواند مسئله عدم تقارن ساخت­واژی، مانند وجود یک ستاک مشترک در چند فرایند صرفی، یا چند ستاک برای یک واژه قاموسی را نشان دهد. همچنین قادر است اشتقاق بدون وند­افزایی صوری را به شیوه دقیق­تری از رویکرد صرف تکواژبنیاد، تبیین نماید.                                        

ستاک ساخت­واژی, واژه, فرضیه جدایی, ساخت صرفی محض, صرف واژه بنیاد