کامران هاشمی - مرکز ملی حقوق بشر، دانشگاه ملی ایرلند

توسعه یک رویکرد برای ادغام سنت های حقوقی مذهبی در ارزش های جهانی مدرن، که از طریق استانداردهای بین المللی حقوق بشر بیان می شود، یک اولویت مهم است. این مقاله مطالعه ای است بر اساس  فقه سنتی مسلمانان در خصوص ارتداد که هنجارهای حقوق بشر بین المللی مربوط به آن را ارائه می دهد. این مطالعه به سه دسته متفاوت از ارتداد از جمله تغییر دین، بدعت گذاری و سب می پردازد. در حالی که در عمل، این سه مفهوم به نظر می رسد متفاوت باشند، اما برای حقوق دانان مسلمان اصطلاح ارتداد  به طور کلی برای توصیف عمل تغییر دین، بدعت گذاری یا سب استفاده می شود. این مطالعه همچنین به تمایز بین وجوه عمومی این سنت ها و وجوه شخصی شان می پردازد. قوانین عمومی ارتداد شامل منع و تنبیه سه تخلف تغییر دین، بدعت گذاری و سب، همراه با تبعات مدنی این تخلفات مانند مصادره اموال مجرم می شوند. در رابطه با وجوه شخصی ارتداد، باید خاطر نشان کرد که چه این تنبیه ها بر یک فرد مرتد تحمیل شود یا خیر، خود عمل ارتداد منجر به تبعات قانونی خانوادگی مانند منحل شدن ازدواج فرد مرتد و محروم کردن وی از تکفل فرزندان می شود. در دامنه وسیع آزادی دین، عقیده و بیان، این مطالعه تنها به آن وجوهی می پردازد که مستقیما به ارتداد مرتبط اند. از این منظر، تمرکز اصلی این مطالعه بر آزادی های درون دینی یا آزادی پیروان یک دین در گروه دینی خود است نه مسائل بین دینی که شامل روابط بین دین های مختلف می شود.      

ارتداد, آزادی درون دینی, آزادی بیان, اسلام, فقه سنتی