رباعی روایی در مختارنامه عطار نیشابوری

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 471

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JMLK-10-18_003

تاریخ نمایه سازی: 22 خرداد 1398

چکیده مقاله:

بیشترین حجم روایت های عرفانی در ادبیات فارسی به مثنوی اختصاص دارد که سبب شده از توانش قالب های روایی دیگر و تمایل عرفا به قصه گویی در آن قالب ها غفلت شود. همین امر نشانه ضرورت پژوهش های جدید است که توانش قالب های دیگر شعری و ویژگی های هریک از این قالب ها را بررسی کند. یکی از کارکردهای مهم قصه گویی نزد صوفیه، بیان تجربه های روحی در قالب روایتی کوتاه است. عرفای قصه گو برای انتقال تجارب شهودی خود که فشردگی و برق آسایی از خصیصه های وحدانی آن است، در پی قالبی شعری اند که روایت متراکم شهودشان را در نهایت ایجاز و به­صورتی یکپارچه بازنمایی کند. رباعی، یکی از کهن ترین قالب های ادب فارسی، با توجه به ویژگی های ساختاری­اش، علاوه بر نمایاندن وحدت و یکپارچگی، گذرابودن تجارب روحانی عرفای رباعی سرا را نشان می­دهد. در این پژوهش، که به روش توصیفی  تحلیلی و از منظر حضور عناصر روایی بر مختارنامه عطار نوشته شده، دریافتیم در 261 رباعی روایی مختارنامه (از مجموع 2279 رباعی)، بیش از قالب های قصه گویی دیگر، وحدانیت تجارب عرفانی راوی، در فشرده ترین شکل و با درهم تنیدگی و جدایی ناپذیری فرم و محتوا نمایش داده شده است. شخصیت های اصلی رباعی های روایی، عاشق (عارف) و معشوق است و از آنجا که روایت در ناخودآگاه عارف رخ می دهد، مکان و زمان غالبا مبهم و کلی بیان می شود. عطار، در رباعی روایی، با بهره گیری از تخیل و شاعرانگی، میان تجربه و تعبیر عرفانی ارتباط برقرار کرده است و صورت خام روایت تجربه خود (داستان) را به­صورت هنری آن (پیرنگ) بدل می کند.

نویسندگان

مهدی محبتی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

قربان ولیئی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

امیر مومنی هزاوه

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

حامد شکوفگی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی، بابک. (1392). ساختار و تاویل متن. مرکز. تهران. ...
  • اخوان ثالث، مهدی. (1369). بدایع و بدعت ها و عطا ...
  • اخوت، احمد. (1392). دستور زبان داستان. موسسه نشر فردا. اصفهان. ...
  • استیس، والتر. (1392). عرفان و فلسفه. سروش. تهران. ...
  • اشرف زاده، رضا. (1373). تجلی رمز و روایت در شعر ...
  • ایگلتون، تری. (1396). چگونه شعر بخوانیم ترجمه پیمان چهرازی. آگه. ...
  • بامشکی، سمیرا. (1391). روایت شناسی داستان های مثنوی. هرمس. تهران. ...
  • پورنامداریان، تقی. (1391). خانه ام ابری است. مروارید. تهران. ...
  • (1392). در سایه آفتاب. سخن. تهران. ...
  • (1390). دیدار با سیمرغ. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ...
  • توکلی، حمیدرضا. (1391). بوطیقای روایت در مثنوی. مروارید. تهران. ...
  • تولان، مایکل. (1393). روایت شناسی (درآمدی بر زبان شناختی-انتقادی). سمت. ...
  • جمال، خلیل شروانی. (1366). نزهه المجالس. زوار. تهران. ...
  • جبری، سوسن. (1390). حکایت و جهان بینی صوفیانه . مجله ... [مقاله ژورنالی]
  • جمالزاده، محمدعلی. (بی تا). بانگ نای (داستان های مثنوی مولوی)، ...
  • حمیدیان، سعید. (1393). درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی. ناهید. ...
  • خاتمی، احمد، علی مددی، مونا، عیسی امن خانی. (1389). از ...
  • دوبروین، یوهانس. (1378). شعر صوفیانه فارسی. مرکز. تهران. ...
  • راستگو، سیدمحمد. (1389). عرفان در غزل فارسی. علمی و فرهنگی. ...
  • زارع ندیکی، یعقوب. (پاییز 1389). تحلیل رباعیات مولوی از منظر ...
  • شریف نسب، مریم و سمیه کرمی. (بهار 1392). سیر سبکی ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1390). ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا ...
  • (1391). رستاخیز کلمات (نظریه ادبی صورتگرایان روس). سخن. تهران. ...
  • (1389). موسیقی شعر. آگه. تهران. ...
  • شمیسا، سیروس. (1387). سیر رباعی. علم. تهران. ...
  • ضرابیها، محمدابراهیم. (1384). زبان عرفان (تحلیلی بر کارکرد زبان در ...
  • عباسی، حبیب الله. (1387). حکایت های عرفانی و نقش آن ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین. (1389). مختارنامه. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا ...
  • فروزانفر، بدیع الزمان. (1394). شرح احوال و نقد و تحلیل ...
  • قشیری، ابوالقاسم. (1391). ترجمه رساله قشیریه. ترجمه ابوعلی عثمانی. مقدمه، ...
  • کامکار پارسی، محمد. (1372). رباعی و رباعی سرایان تا پایان ...
  • گراوند، علی. (1393). ریخت شناسی قصه های غزلیات عطار . ...
  • محبتی، مهدی. (1392). پیمانه های بی پایان. جلد اول. هرمس. ...
  • (1390). از معنا تا صورت. جلد اول. سخن. تهران. ...
  • میرافضلی، سیدعلی. (1397). کتاب چهارخطی (کندوکاوی) در تاریخ رباعی فارسی. ...
  • (1392). به همین کوتاهی (از رباعی تا شعر کوتاه). نون. ...
  • (1394). جنگ رباعی (بازیابی و تصحیح رباعیات کهن پارسی). سخن. ...
  • هاشمی نژاد، قاسم. (1389). حکایت های عرفانی. حقیقت. تهران. ...
  • (1394). رساله در تعریف، تبیین و طبقه بندی قصه های ...
  • ولک، رنه و اوستین وارن. (1390). نظریه ادبیات. ترجمه ضیاء ...
  • نمایش کامل مراجع