نظام بهره برداری مطلوب در راستای توسعه کشاورزی با تاکید بر حفظ محیط زیست

یکی از مهمترین مباحثی که در توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورها مطرح است، نحوهی توجه به ساختار بخش کشاورزی و نقش آن در رشد اقتصادی است. نظام های بهره برداری به عنوان کانون و محور اصلی کلیه فعالیتهای مربوط به توسعه کشاورزی مطرح میباشند. نظام های بهره برداری، از دیر باز نقش به سزایی در توسعه کشاورزی داشته و همواره به عنوان یکی از مسائل بنیادی کشاورزی ایران در جهت به کارگیری صحیح منابع آب و خاک به شمار میرفتند. آنچه در حال حاضر تحت عنوان نظام های بهره برداری کشاورزی وجود دارد، فارغ از شکل و قالب آن(تعاونی ها، کشت و صنعت ها، نظام خانوادگی، مشاعهای تولیدی، سهامی زراعی و...) عمدتا پس از اصلاحات ارضی دهه 1340 شمسی و با محوریت بهره برداری از زمین شکل گرفت و اصلاحیه ها و متمم های بعدی بر اساسنامه و قوانین موضوعه آنها نیز چندان تغییری در این مساله ایجاد نکرد و حداکثر آب را در کنار سایر نهاده های کشاورزی مورد توجه قرار میدهد. این در حالی است که بهره برداری از زمین با بهره برداری از آب به دلیل تفاوت ماهوی در مسائل حقوقی و عرفی مرتبط، تفاوت در ذینفعان، تفاوت در مرز کارکردی و مرز نهادی، دارای گسستهایی است که نمیتوان آنها را در قالب یک نظام بهره برداری یکسان به شیوه کارآمدی مدیریت کرد. از اینرو تدوین یک نظام بهره برداری که در آن آب، کانون توجه و مدیریت قرار گیرد، الزامی است.

کلیدواژه ها:

نظام های بهره برداری ، توسعه کشاورزی ، حفاظت از محیط زیست ، نظام بهره برداری از آب