احمدرضا شیروانی بروجنی - کارشناس ارشد حقوق خصوصی، کارشناس مهندسی بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، امورحقوقی معاونت بهداشتی دانشگاه
سمیه فاضلی فارسانی - دانشجوی دکتری مهندسی محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

نقض حقوق شهروندی توسط مسببین ایجاد آلودگی هوا و ارتباط موضوعی آن با مسئولیت دولت در تامین حق حیات مستند به قانون اساسی و کنوانسیون های بین المللی ، نیاز به تحول در مبانی حقوقی بر مبنای فلسفه حقوق و انجام تحقیق در این زمینه را آشکار می سازد. فعالیت هر بهره برداردر نظام صنعتی امروز دارای عوارض بیرونی است. وقتی یک مبادله بازرگانی صورت می گیرد طرفین این مبادله نفع می برند ولی عوارض آن به اشخاص ثالث وارد می شود. یکی از این عوارض، ایجاد آلودگی هوا است. تنظیم این قبیل معضلات در بحث فلسفه حقوق بعنوان مقررات گذاری اجتماعی مطرح می باشد. حق بر هوای پاک از زیر مجموعه های حق بر محیط زیست سالم به شمار می رود. محیط زیستی که فلسفه دفاع از حقوق آن، نزد الهیون، عمل به تکلیف در حفظ محیط اطراف است در صورتی که این فلسفه نزد اشخاص مادی گرا و سود محور، سودجویی بیشتر در جهت غایت لذت و رفاه بیشتر می باشد و لذا روشن است که اختلاف در نگرش فلسفی، آثار متفاوتی هم درپی خواهد داشت. بر اساس این حق، هر شهروندی حق دارد در جهت تامین حق حیات در هوایی پاک و سالم تنفس نماید و دولت ها مکلف به اتخاذ تدابیری برای تضمین آن بر اساس تئوری خطر و تئوری تضمین حق می باشند و در غیر اینصورت آلودگی هوای ناشی از سود محوری و تقصیر دولت، موجب اسقاط حق حیات خواهد بود.امروزه حل مسئله آلودگی هوا، جدای از امور فنی و مهندسی نیازمند رویکرد جدیدی شامل امور جامعه شناختی، اخلاقی، فلسفی می باشد. فلسفه حقوق محیط زیست شاخه جدیدی از مبحث فلسفی است و در خصوص روابط اخلاقی و فلسفی بین انسان ها و اکوسیستم حیات بحث می کند. هدف این مقاله، آشناکردن متخصصان حقوق محیط زیست با دیدگاه های مختلف اخالقی و فلسفی در جهان امروز، به منظور تامین حق حیات و حقوق شهروندی، با رویکرد مسئولیت اشخاص حقیقی یا حقوقی، در پیشگیری از آلودگی هوا است.

آلودگی هوا ، فلسفه حقوق، تنظیم مقررات، حقوق شهروندی