مریم شکوهی - فارغ التحصیل اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
محمد بخشوده - دانشیار اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

افزایش بهره‌وری بهترین و مؤثرترین روش دستیابی به رشد اقتصادی است. به منظور افزایش بهره‌وری در اقتصاد ایران باید به بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخشهای مهم و عمده فعالیت اقتصادی در کشور توجه خاص کرد. به دلیل سهم نسبتاً بالای محصولات باغی در تولیدات کشاورزی، در این مطالعه بهره‌وری کل عوامل تولید دو محصول خرما و انگور در استانهای بوشهر، خوزستان و سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که متوسط رشد بهره‌وری خرما در طی سالهای 83-1377 در هر سه استان بیشتر از رشد بهره‌وری انگور بوده است. هرچند در استان خوزستان متوسط تغییرات بهره‌وری هر دو محصول در کل دوره مورد بررسی منفی می‌باشد. بیشترین مقدار TFP استانی نیز مربوط به استان بوشهر و کمترین آن مربوط به استان خوزستان بود. خرما با داشتن رشد بهره‌وری مثبت در هر سه استان به رشد TFP استانی کمک کرده است. در مقابل، تولید انگور در استانهای خوزستان و سیستان و بلوچستان سبب کاهش TFP این استانها گردیده است. همچنین در استان بوشهر تولید این محصول اثری بر بهره‌وری این استان نداشته است.

بهره‌وری، TFP استانی، استان بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان