تحلیل انتقادی گفتمان قدرت و پادقدرت در اشعار ملک الشعرای بهار

انقلاب مشروطه به عنوان یک لحظه تاریخی بنیان فرهنگ و اجتماع ایران را دگرگون ساخت و برساختی جدید از قدرت و دانش آفرید که موضوع آن پرداختن به خواسته های مردم از حاکمیت بود. در واقع مشروطه با تغییر مضمون قدرت و دانش، نوع جدیدی از قدرت-پادقدرت را بوجود اورد که گفتمان سنتی حاکمیت شاه/ظل الله را به کنار نهاده، و گفتمان جدید ، دولت/ملت را جایگزین آن نمود. در این فرایند تغییر ، ادبیات و بزرگان ادبی ایران نقش بسیار مهمی برعهده داشتند که محمدتقی بهار از پیشروان تغییر مضمون قدرت/ پادقدرت از گفتمان سنتی به مدرن در حوزه ادبیات به شمار می رود. از این روی هدف مقاله حاضر بررسی گفتمانهای قدرت و پادقدرت یا مقاومت در شعر محمدتقی بهار می باشد. از مجموع مباحث که با استفاده از منابع کتابخانه ای ، روش توصیفی-تحلیلی و استفاده از نظریه قدرت/دانش فوکو طرح گردیده، این یافته ها بدست آمده که بهار در سه مقطع تاریخی مشروطه، برآمدن رضاشاه و سقوط او قرائتهای خاصی از قدرت و مقاومت را در شعر خود برساخته که علاوه برآنکه نمایانگر تغییر جایگاه مردم و شاه در رابطه قدرت و پادقدرت است، نشانگر تحول پذیری شاعر از زمینه اجتماعی و فرهنگی می باشد.

کلیدواژه ها:

قدرت ، دانش ، پادقدرت ، ادبیات ، بهار ، فوکو ، مشروطه