نقش های ششگانه زبان در ادبیات تعلیمی (با تکیه بر قصیده نفس انسان ملک الشعرا بهار)

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: همایش ملی ملک الشعراء بهار
  • کد COI اختصاصی: BAHAR01_020
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1025
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عفت نجارنوبری

عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

چکیده

ملک الشعرای بهار از برجستگان شعر کلاسیک قرن معاصر است که در قالب قصیده شهرتی چشمگیر دارد. بیشتر قصاید او سرشار از مضامین حکیمانه و تعلیمی است و همچون سایر اشعار تعلیمی او با آموزه های اخلاقی و مذهبی گره خورده است. مقاله حاضر سعی دارد با توجه به اهمیت کارکرد نقش های زبان در القای مفاهیم، به تحلیل و بررسی کار کرد آنها در ادبیات تعلیمی بر اساس الگوی یاکوبسن، زبان شناس معاصر، بپردازد. به این منظور یکی از قصاید ملک الشعرای بهار را که سرشار از آموزهای تعلیمی و اخلاقی است از حیث میزان تاثیر هر یک از نقش های زبانی در جهت انتقال آموزه های تعلیمی، مورد واکاوی قرار می دهد. یاکوبسن در به کارگیری نظریه ارتباط در ادبیات، قائل به شش مولفه ارتباطی است: 1- پیام (اثر ادبی) 2- فرستنده پیام (نویسنده یا شاعر) 3- گیرنده پیام (مخاطب - خواننده) 4- رمز (قواعد و هنجارهای زبان) 5- زمینه تماس ( موقعیت های اجتماعی و فرهنگی) 6- مجرای ارتباطی تماس (کلمات یا اصوات). بر این اساس در ادبیات تعلیمی عموما و در قصیده مورد بررسی خصوصا، مولفه سوم یعنی مخاطب، محور اصلی فرایند ارتباط به شمار می رود و از میان نقش های شش گانه زبان (ترغیبی، عاطفی، همدلی، ادبی، فرازبانی و ارجاعی) نقش ترغیبی به عنوان نقش عمودی و اصلی و بقیه به عنوان نقش وسیله ای و فرعی محسوب می شود. این امر خود حاکی از آگاهی و تسلط شاعر بر فنون سخنوری و معیارهای بلاغت در زبان فارسی است.

کلیدواژه ها

ملک الشعرای بهار، نقش های زبان، آموزه های اخلاقی، نقش ترغیبی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.