نسیم عطائی بورگهیم - کارشناس آزمایشگاه کنترل غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
بهناز شفیع - کارشناس آزمایشگاه کنترل غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
ایران رحمی زاد - کارشناس مسئول آزمایشگاه کنترل غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران

مقدمه یا بیان مسئلهشیر مغذی ترین ماده غذایی است و تقریبا تمامی مواد لازم برای رشد و ادامه زندگی انسان را دارا می باشد. شیر تنها ماده غذایی است که می تواند به طور متعادل بیشتر نیازهای غذایی انسان را تامین نماید. این ماده غذایی میتواند به آلاینده های مختلف آلوده شده و سبب بروز بیماری های مختلف در انسان گردد. یکی از آلاینده های شیر سرب است. سرب باعث اختلال عملکرد در کلیه و کبد، کم خونی، کاهش بهره هوشی، آسیب به دستگاه تولید مثل، مفاصل، سیستم قلبی و عروقی، آسیب حاد و مزمن به سیستم عصبی مرکزی و در آنها نقش مهمی دارد را مختل نماید 2،3 سازمان ملی استاندارد حد مجاز سرب در شیر را 0/02 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین نموده است.اهداف و روش پژوهش این مطالعه با هدف ارزیابی میزان آلودگی به سرب در نمونه های شیر انجام گرفت. 31 نمونه شیر خام و 9 نمونه شیر پاستوریزه از دامداری ها و کارخانه های سطح شهر تهران تهیه و پس از هضم نمونه ها با دستگاه مایکروویو توسط دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی مجهز به کوره گرافیکی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش میانگین آلودگی به سرب در شیر خام mg/kg 0/0±24/03 و در شیر پاستوریزه mg/kg 0/0 ±0/13/005 بود. میزان سرب در 13 % نمونه شیر خام بیشتر از حد مجاز تعیین شده توسط سازمان ملی استاندارد ایران mg/kg 0/02 گزارش شد. میزان سرب در کلیه شیرهای پاستوریزه کمتر mg/kg 0/02 به دست آمد. میانگین میزان سرب در شیر خام به طور معنی داری P> 0/05 از شیر پاستوریزه بیشتر بود. حداکثر میزان آلودگی سرب در نمونه های شیرخام و شیر پاستوریزه به ترتیب mg/kg 0/17 و mg/kg 0/018 به دست آمد راهبردهای پیشنهادی تاثیرات حاد و مزمن سرب و تجمع آن در قسمت های مختلف بدن از جمله کبد، کلیه ها و مغز استخوان می تواند آسیب های جبران ناپذیری ایجاد کند که نظارت بر شرایط محیطی و ارزیابی خطر انسان در مواجهه با سرب در محصولات غذایی با منشا حیوانی می تواند در اطمینان از ایمنی مصرف کنندگان مورد توجه قرار گیرد.