مهدی فیضی سخا - عضو هیئت علمی دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی

تاریخ نگری و تاریخ نگاری مورخین عصر صفوی، بر بنیان اصولی پایه گرفته است که، در کمتر دوره ای از دوره های تاریخ نگاری در ایران، با چنین بسط و گسترشی در این زمینه مواجه می شویم، در حقیقت در آثار مورخان این دوره، برخی مولفه های مقبولیت بخش و مشروعیت ساز وجود دارد که، این اصول متمایز را، شکل داده است. از جمله این مورخان می توان، به عبدی بیک شیرازی، مورخ صاحب سبک و نویسنده تکمله الاخبار، اشاره داشت، که با توجه به تاریخ نگاری شکل گرفته وی، براساس آموزه های کلامی، از یک سو و از سوی دیگر، خدمتگزاری به نظام حاکم، در توجیه مشروعیت صفویان، در نوشته های خود، از هیچ کوششی فروگذار نکرده، بخصوص، در قالب عناصر معرفتی موعود گرایی، تاویل گرایی و نیز اندیشه های ایرانشهری، درصدد است تا گونه ای مشروعیت و مقبولیت، برای پادشاهی صفوی تعبیه نماید، بر همین اساس، این نوشتار به بررسی دیدگاههای معرفت شناسانه وی،که گونه ای تاریخ نگری مبتنی بر پادشاهی آرمانی، در آن نهفته است، می پردازد.

عبدی بیک شیرازی, تاریخ نگاری, تاریخ نگری, مشروعیت صفویان, تکمله الاخبار