میرصمد موسوی - عضو هیئت علمی و استادیار گروه تاریخ پیام نور
سیمین ستایش - دانشجوی دکتری ایران اسلامی دانشگاه تبریز.

فقدان منابع در حوزه تاریخ اجتماعی ایران، آگاهی­های مورخان این حوزه از تاریخ ایران را محدود نموده است. در چنین شرایطی اسناد با توجه به جایگاهی که در میان منابع مکتوب تاریخی دارند، می­توانند تکیه­گاه مناسبی برای پژوهش­های تاریخی باشند و با کامل نمودن اطلاعات مورخان به یافته­های آنان ارزش تحقیقی و استنادی بخشند. بنابراین شناسایی و معرفی این منابع همچون دفاتر مفصل[1] و اجمال [2] به دست آمده از آرشیو عثمانی در رابطه با تاریخ ایران، امری لازم و ضروری است. هدف اصلی این پژوهش بررسی محتوای دفاتر مفصل و اجمال ایالت روان در دو مقطع زمانی (998 و 1139ق/1590 و 1727م) و تبیین اهمیت، جایگاه و ارزش منحصربه فرد این آثار تاریخی برای تحقیق در مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران می باشد. این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی سامان یافته است و نتایج پژوهش نشان می­دهد که این دفاتر منبع مناسبی جهت شناخت انواع مالیات­ها، جمعیت­شناسی، تولیدات کشاورزی، ترکیب قومی نژادی و مذهبی، وضعیت اشتغال و انواع فعالیت­های اقتصادی، میزان درآمدهای مالیاتی و سیر تحولات ایجادشده در هرکدام از این موارد، می­باشد. 2. Mofassal3. Ejmal,mojmal

روان, دفتر مفصل روان, دفتر اجمال روان, جمعیت شناسی, انواع مالیات ها