ایده ای پارادایمی در نقد عقل تاریخی در اسلام

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ نگری و تاریخ نگاری، دوره: 28، شماره: 21
  • کد COI اختصاصی: JR_HPH-28-21_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 488
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عبدالله متولی

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اراک

محمد حسن بیگی

استادیار گروه تاریخ دانشگاه اراک

سعید موسوی سیانی

دانشجوی دکترا، دانشگاه شیراز

چکیده

اگر بپذیریم که هرگونه تفسیر از میراث اندیشگی اسلام بر یک چارچوب از انگاره ها و مفاهیم، که عنوان عقل تاریخی می­گیرد، مبتنی است؛ در آن صورت تداوم ساختار این عقل تاریخی زمینه ساز ناکارآمدی روایت های تاریخی مسلمانان در پاسخ به دشواره های جامعه معاصر می شود. بر همین اساس چگونگی گسست معرفتی از انگاره های عقل تاریخی در اسلام دشواره ای تلقی شد که مقاله درصدد پاسخ بدان برآمده است. مقاله روایت شناسی و شالوده شکنی را همچون طرح واره ای نظری تلقی می کند که امکان یک چنین گسست از انگاره های عقل تاریخی در اسلام را فراهم می کند؛ طرح واره­ای نظری که می­توان بدان عنوان ایده ای پارادایمی در نقد عقل تاریخی در اسلام داد. براساس این ایده پارادایمی، شالوده شکنی ضمن بازشناسی انگاره­های متافیزیکی و دوگانه­های فروکاهنده­ای که عقل تاریخی مورخان مسلمان را در خود محصور کرده است، چشم­اندازی بدیل را برای خوانش تراث اسلامی در اختیار مورخان قرار می­دهد. روایت شناسی نیز با بازشناسی ساختارهای پیرنگ رسوب یافته در ساختار عقل تاریخی در اسلام زمینه­های بازاندیشی منطق تفکر تاریخی در اسلام و طرح اندازی­های روایی نوین را فراهم می­کند. با تکیه بر این طرح اندازی های نوین است که مورخان مسلمان می­توانند به خوانشی نوین از سنت اسلامی دست یافته و بدین ترتیب پاسخی برای دشواره های عصری بیابند.  

کلیدواژه ها

عقل تاریخی در اسلام, ایده ی پارادایمی, شالوده شکنی, روایت شناسی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.