سید حجت موسوی - استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
عباسعلی ولی - دانشیار گروه مهندسی علوم بیابان، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
داریوش داستان - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
محسن پورخسروانی - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه باهنر کرمان، کرمان، ایران

استقرار یک سکونتگاه شهری، بیش از هر چیز تابع فرم و فرآیندهای طبیعی و عوامل محیطی است؛ زیرا فرآیندهای طبیعی در مکان­یابی، پراکندگی، توسعه فیزیکی و مورفولوژی شهر، اهمیت بسزایی داشته و گاهی به عنوان یک عامل مثبت و زمانی به صورت یک عامل بازدارنده عمل می­کنند؛ لذا، در این پژوهش سعی شده است تا با بهره­ گیری از تلفیق فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سامانه اطلاعات جغرافیایی، تاثیر فرآیندهای طبیعی در توسعه کالبدی شهر یاسوج بر اساس دیدگاه سیستمی و روش سناریوسازی تبیین گردد. نتایج نشان می­دهد که سناریوهای اول (ژئومورفولوژی) و سوم (لرزه­ خیزی)، بالاترین دقت را نشان داده و نقشه پهنه ­بندی حاصل از آنها، مناسب­ترین نتیجه برای گسترش فضایی شهر یاسوج است. در سناریوی ژئومورفولوژی، پهنه بسیار مناسب با مقدار شاخص ارزیابی دقت 60/8 درصد، 9/71 کیلومتر مربع از مساحت سکونتگاه­های فعلی را در برگرفته و می­تواند تا 38/67 کیلومتر مربع گسترش یابد. جهات گسترش بهینه شهر، عموما به سمت غرب و جنوب غرب منطقه است. در سناریوی لرزه ­خیزی، پهنه بسیار مناسب با مقدار 61/39 درصد، بیشترین شاخص ارزیابی دقت را به خود اختصاص داده و 11/51 کیلومترمربع از مساحت سکونتگاه­های فعلی منطقه در این پهنه قرار گرفته که می­تواند تا 52 کیلومتر مربع گسترش یابد. سمت­گیری گسترش مطلوب آتی شهر در جهات شرق، مرکز و غرب منطقه مطالعاتی می­باشد؛ درنتیجه، عوامل اصلی کنترل کننده توسعه کالبدی شهر یاسوج، فرآیندهای طبیعی؛ خصوصا پارامترهای ژئومورفولوژی و تکتونیکی می­باشند.

سناریوسازی, توسعه فیزیکی, فرایندهای طبیعی, یاسوج