بررسی تطبیقی کیفیت علم پیشین الهی از منظر صدرالمتالهین و ابن عربی

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهشهای فلسفی کلامی، دوره: 19، شماره: 73
  • کد COI اختصاصی: JR_PFK-19-73_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 517
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد حسین وفائیان

داشنجوی دکتری رشته فلسفه و کلام دانشگاه تهران

حسن ابراهیمی

دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه تهران

چکیده

علم الهی به ماسوا، در دو حیطه پیش از خلق و پس از خلق ، مورد کنکاش های علمی فراوان قرار گرفته است. در این دو حیطه، صفت علم الهی به مخلوقات متکثر، پیش از خلق آن ها ، به جهت آن که از صفات ذاتی بوده و ذات الهی نیز بسیط و در نهایت صرافت است، بیشتر مورد توجه بوده است؛ زیرا اثبات علم پیشین به مخلوقات متکثر در عین بساطت ذات، در ابتدا و ظاهر امر، متناقض نما جلوه کرده و از همین رو، در این بستر، دیدگاه های گوناگونی مطرح شده اند. ملاصدرا و ابن عربی نیز در این مسئله، با نقد گفتار اندیشمندان پیش از خود، به تبیین کیفیت این قسم از علم الهی پرداخته اند. در این پژوهش، ثبوت علم پیشین الهی مفروض بوده و در پرتو آن، درصدد تبیین کیفیت این قسم از علم، از منظر این دو اندیشمند هستیم. یافته های به دست آمده که با روش تحلیلی - منطقی عبارات ملاصدرا و ابن عربی به دست آمده اند، نشان از اتحاد دو دیدگاه در اکثر مبانی و نتایج و اختلاف در روش تبیین دارند. ملاصدرا - همچون ابن عربی - علم پیشین را متحد با ذات و بلکه عین آن دانسته و توجیه کثرت در بساطت ذات را در گرو تبیین اعیان ثابته ای می داند که از مصطلحات ابن عربی در بحث علم پیشین الهی است.  

کلیدواژه ها

علم پیشین الهی, ملاصدرا, ابن عربی, بساطت ذات, عین ثابت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.