فریده داودی مقدم
فرهاد درودگریان

ساقی نامه­ها، یکی از انواع ادبی موثر در ادبیات فارسی است که گفته می شود شکل تحول یافته­ی خمریات ادب عربی است و در سیر تحولی خود با صبغه­ای فلسفی، اخلاقی، عرفانی و انتقادی توسط شاعران ساقی نامه سرای فارسی عرضه شده است. این نوع ادبی از جهت ساختار و محتوا دارای ویژگی­هایی است که کمابیش در اغلب آن ها تکرار می شود. از جمله­ی این خصوصیات اشتمال بر بن­مایه­های اصیل متون عرفانی و کاربرد واژگان اهل تصوف و ادبیات مغانه چون ساقی و می و جام و چنگ و مطرب و...  می­باشد. با تامل در اشعار ملاصدرا، فیلسوف و حکیم نامدار عصر صفوی، دریافته می­شود که اشعار وی بسیاری از خصوصیات نوع ادبی ساقی نامه را دارا می­باشد. وی علاوه بر کاربرد واژگان، موضوعات و بن مایه ها ی این نوع،  به شرح و بیان ارزشمندترین آموزه­های حکمی و عرفانی حکمت متعالیه، که خود موسس آن بوده است، می­پردازد. این پژوهش به شیوه­ی تحلیل محتوا، به توصیف و تبیین اشعار صوفیانه­ی ملاصدرا از منظر خصوصیات کلی ساقی نامه­ها  می­پردازد و در پی پاسخ به این سوال است که آیا می­توان ملاصدرا را در شمار ساقی نامه سرایان ادب فارسی محسوب کرد

ساقی نامه, ملاصدرا, عرفان, می, مطرب