سمیرا بامشکی - دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه رضوی - دانشگاه فردوسی مشهد

خمسه­ی نظامی به عنوان یکی از شاهکارهای داستان ­پردازی فارسی، ضمن تاثیر از سنت­ های پیش از خود، تاثیری ژرف بر آثار پس از خود نهاد. نظیره­گویی، تقلید یا تتبع آن است که شاعر یا نویسنده­ای، به پیروی شاعر یا نویسنده­ی دیگر به خلق و نگارش اثری اقدام کند. بعد از نظامی سنت نظیره­گویی به­ طور گسترده رواج پیدا کرد. از­جمله مهم­ترین آثار نظامی که بازتاب عمده­ای در ادب فارسی داشت خسرو و شیرین است. این اثر در قرن 9 در دوره­ی حکمرانی سلطان بایقرا توسط هاتفی جامی تقلید شده ­است. عنوان نظیره­ی  وی شیرین و خسرو است. نوع ارتباط این دو روایت از مقوله­ی فزون­متنیت است. نتیجه­ی  به ­دست­ آمده از این بررسی استفاده­ی فراوان نظامی از شگردهای داستان ­پردازی، پیرنگ قوی، منسجم و پیچیده، نتیجه ­گیری ­های اخلاقی در پایان هر قسمت و توصیفات غنایی است، این موارد در روایت هاتفی کمتر دیده شده است.

فزون متنیت, نظیره گویی, نظامی گنجوی, خسرو و شیرین, هاتفی جامی, شیرین و خسرو, روایت شناسی ساختگرا