خیراله پروین - استاد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران
امیرحسین معزالدینی - دانشجوی دکتری، پردیس البرز، دانشگاه تهران، تهران

صیانت از قانون اساسی که به عنوان قانون برتر در راس هرم قواعد حقوقی شناخته می شود، لزوم تاسیس نهاد دادرسی اساسی را جهت تضمین این نظم دوچندان کرده است. با عنایت به تفاوت نظام های حقوقی در جهان نوع دادرسی در آنها نیز متفاوت است. نظارت بر انطباق قوانین عادی با قوانین اساسی و پشتیبانی از حقوق و آزادی های بنیادین شهروندان از وظایف اصلی این نهاد است. مقاله حاضر با بررسی آرای متعدد دادگاه های قانون اساسی چند کشور در تلاش است تا نقش دادرسان اساسی را در تحکیم و توسعه حقوق بنیادین شهروندان شرح دهد. بر همین اساس حق دسترسی شهروندان در مطرح کردن شکایت از تضییع حقوق فردی به دادرس اساسی، تفسیر دادرسان، کنترل پیشینی و انتشار تصمیمات در ارتقای آن نقش بسزایی خواهد داشت. به عبارت دیگر، دادرس اساسی مانند سوزن بانی است که قطار حقوق بنیادین را در ریل حقیقی خود نگاه می دارد و از خروج آن توسط مقامات عمومی جلوگیری می کند.

حقوق بنیادین, دادرس اساسی, دادگاه قانون اساسی, صیانت از قانون اساسی, نظارت