آرزو برزمینی - دانشجوی دکتری حقوق جزا وجرم شناسی ،دانشگاه مازندران
سیدابراهیم قدسی - دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه مازندران

قصاص مجازاتی است که از دیرباز در جامعه بشری وجود داشته و ویژگی برجسته آن همانندی جرم و مجازات است. در قانون مجازات اسلامی نیز اگر کسی به جان یا عضو دیگری آسیب برساند، حکم به قصاص او میشود. در بخش عمده ای از جنایت منافع اعضاء دیه مشخصی از طرف شارع تعیین نگردیده است از جمله چشایی ،نقصان صوت ،انزال بارداری و تولیدمثل ،خواب ،لمس . منافع اعضاء به مجموعه نیروهای غیرمادی اطلاق می شود که خدا در منافع اعضاء انسان بطور معین یا غیرمعین قرار داده است ؛مانند بینایی در چشم،عقل در مغز .منافع اعضای داخلی بدن نیز همچون منافع اعضای خارجی،مشمول قاعده کلی هر آنچه در بدن انسان وجود دارد ،در آن دیه کامل است. دانسته شده ودر زوال این منافع،به وجوب دیه کامل اظهار عقیده شده است. یکی از مهمترین شرایط قصاص عضو که علما در باره آن اتفاق دارند، همانندی عضو آسیب دیده مجنی علیه و جانی است. گاه ممکن است جانی، بر عضوی از اعضاءکسی جنایتی وارد کند که آن عضو سالم مانده ولی منافع آن آسیب ببیند، در این صورت برخی فقیهان و حقوقدانان قصاص را جاری ندانسته و آن را تبدیل به دیه کرده اند. این حکم به دیه به جای قصاص منافع عضو، به سبب عدم مماثلت و عدم رعایت تساوی و احتمال تلف جانی صادر گردیده استفلاز سوی دیگر، پیشرفت پزشکی و تجهیزات، توانایی اجرای قصاص را با وسایل مجهز پزشکی ممکن ساخته است، تا حد زیادی امکانپذیر گردانیده است که می تواند قصاص منافع توسط متخصصان صورت گیرد. این تحقیق از روش تحلیلی توصیفی بهره برده و پس از بررسی های انجام شده به این نتیجه دست یافته است که می توان در جنایت بر منفعت اعضاء، به جواز اجرای قصاص توسط متخصصین مجرب حکم کرد وهمان طور که قصاص از دستورهای اصیل اسلامی است و در قرآن و روایات نیز بیان شده و فقهای شیعه نیز در مباحث خود به این بحث به عنوان یک موضوع بنیادین نگریسته اند و آن را پایه ، حیات و بنیان جامعه بشر دانسته اند، توجه شود .

قصاص - قصاص عضو -قصاص منافع- متخصصین مجرب- اجرای قصاص