ارزیابی خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص های SPI و SPEI در ایستگاه های بروجرد و دورود

آب یکی از اساسی ترین نیازهای بشر و سایر موجودات زنده است. خشکسالی پدیده ای طبیعی و تکرار پذیر است که می تواند موجب بروز بحران های جدی شود .این پدیده ممکن است در هر رژیم آب و هوایی با اثرات و فراوانی متفاوت مشاهده شود. مهم ترین عامل ایجاد خشکسالی بارندگی می باشد، اما افزایش و یا کاهش تبخیر و تعرق نیز می تواند تا حدودی شرایط خشکسالی را تشدید و یا تعدیل نماید. به منظور پایش خشکسالی از شاخص های متفاوت که عموما مبتنی بر بارندگی و یا بارندگی و تبخیر و تعرق می باشند، استفاده می شود. از طرف دیگر پایش خشکسالی بر اساس شاخص های متفاوت ممکن است نتایج متفاوتی را نیز سبب شود. در این پژوهش، به پایش خشکسالی هواشناسی و بررسی تاثیر تبخیر و تعرق بر آن طی سال های 2017 - 2001 و مقایسه وضعیت خشکسالی هواشناسی بر اساس دو شاخص SPEI و SPI در دو ایستگاه هواشناسی بروجرد و دورود استان لرستان پرداخته شده است. تبخیر و تعرق پتانسیل به منظور استفاده در شاخص SPEI با روش تورنت وایت محاسبه شد و سپس مقادیر شاخص SPI و SPEI در مقیاس های زمانی ( 3 ، 6 ، 9 ، 12 ماهه ) با استفاده از نرم افزار متلب تعیین شد. سپس به تحلیل همبستگی مقادیر محاسبه شده شاخص SPI و SPEI پرداخته شد. بر اساس نتایج به دست آمده از دو ایستگاه بیشترین همبستگی در ایستگاه دورود با ارتفاع 2 / 1522 متر در مقیاس زمانی دوازده ماهه با ضریب 9698 / 0 می باشد. کمترین همبستگی نیز بین این دو شاخص در ایستگاه بروجرد با ارتفاع 1629 متر در مقیاس سه ماهه با ضریب 492 / 0 می باشد. به نظر می رسد که کاهش همبستگی بین شاخص های SPI و SPEI ناشی از افزایش تبخیر و تعرق محاسبه شده می باشد.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هواشناسی ، SPEI ، SPI ، تبخیر و تعرق پتانسیل ، نرم افزار متلب