بررسی ژئوشیمی رسوبات تالاب هامون بر محیط زیست منطقه سیستان

مقدمه و هدف: کمبود آب و بروز پدیده خشکسالی یکی از چالش هایی است که برخی از مناطق شرق کشور خصوصا منطقه سیستان در حال حاضر با آن روبرو هستند. علاوه بر آن قطع متناوب آب رودخانه هیرمند در منطقه سیستان که از کشور افغانستان سرچشمه می گیرد، باعث خشک شدن دریاچه هامون شده است. چنین وضعیتی از بین رفتن بخش عمده ای از پوشش گیاهی منطقه را به همراه داشته است. عاری شدن منطقه از لحاظ پوشش گیاهی زمینه مساعدی برای بروز فرسایش بادی را فراهم ساخته است. بروز طوفان های سهمگین به همراه گرد و غبار ناشی از متلاشی شدن اکوسیستم تالاب هامون، باعث بروز انواع چالش های اقتصادی-اجتماعی، امنیتی، بهداشتی و زیست محیطی و بطور کلی تهدید حیات در منطقه سیستان شده است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی ژئوشیمی رسوبات تالاب هامون بر محیط زیست منطقه سیستان است.مواد و روشها:برای اجرای این پژوهش نمونه هایی از رسوبات ورودی به تالاب هامون تهیه و با توجه به اینکه عناصر فلزی و شبه فلزی مانند Ni، Cu، Cr، AS، ZN، PB، CE، CO، V، Y و MO اهمیت ویژه ای در رابطه با آلودگی های زیست محیطی دارند، بر اساس روش XRF در محیط آزمایشگاه تجزیه شد. با استفاده از شاخص زمین انباشت (Igeo)، میزان آلودگی این عناصر تعیین شد.نتایج:طبقه بندی شدت آلودگی رسوبات بر اساس شاخص ژئوشیمیایی مولر نشان داد که رسوبات ورودی به تالاب هامون نسبت به عناصر Ni، Cu، Cr، As، Zn، Pb، V و Mo دارای درجاتی از آلودگی هستند. با توجه به اینکه رسوبات تجمع یافته داخل دریاچه هامون از کانون های فرسایش بادی در منطقه سیستان محسوب می شود، این عناصر به آسانی در هوا منتشر می شود. چنین فرایندی باعث آلودگی محیط زیست منطقه می شود که علاوه بر تهدید سلامت ساکنان سیستان، بر روی محصولات کشاورزی، دامی و آبزیان نیز تاثیر سوء بر جای می گذارد.خلاصه:از این روی، نتیجه گیری می شود رسوبات موجود در تالاب هامون که از طریق بادهای منطقه سیستان از جمله باد 120 روزه به وارد مناطق مسکونی سیستان می شود آلوده به برخی عناصر فلزی و شبه فلزی هستند که زمینه بروز انواع بیماری های شایع و خطرناک در بین ساکنین منطقه سیستان می شوند. علاوه بر آن باعث کاهش کمی و کیفی محصولات کشاورزی، دامی، آبزی پروری می گردد.

کلیدواژه ها:

تالاب هامون ، منطقه سیستان ، ژئوشیمی ، رسوبات تالاب ، محیط زیست