امیر اثنی عشری - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران

در بخش میانی نوار سنندج- سیرجان و در حدفاصل شهرستان های الیگودرز و بروجرد مجموعه آذرینی قرار دارد که متشکل از گرانودیوریت، کوارتزدیوریت، گرانیت و سنگ الترامافیک (هورنبلندیت و پیروکسنیت) می باشد. تنوع ترکیبیاین سنگها به دو فرایند تبلور بخشی و برهم کنش مذاب- سنگ نسبت داده شده است. شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد تبلوربخشی باعث تغییر ترکیب ماگما از کوارتزدیوریت به گرانودیوریت و سپس گرانیت شده است.کوارتزدیوریت هم حاصل برهم کنش مذاب گرانودیوریتی با سنگ الترامافیک است. تاثیر این دو فرایند بایستی منجر بهایجاد دو نوع گرانودیوریت در منطقه شود. 1- گرانودیوریت حاصل از تبلوربخشی مذاب کوارتزدیوریتی؛ 2-گرانودیوریتی که با سنگ الترامافیک برهم کنش داشته و منجر به تشکیل کوارتزدیوریت شده است. اما در منطقه موردمطالعه و حتی در نواحی اطراف آن تنها یک نوع گرانودیوریت با ترکیب شیمیایی مشخص شناسایی شده است. مطالعاتانجام شده نشان داد که عملکرد متوالی دو فرایند برهم کنش مذاب- سنگ و سپس فرایند تبلور بخشی باعث ایجاد گرانودیوریتی می شود که ترکیبی مشابه با گرانودیوریت اولیه ای دارد که با سنگ الترامافیک برهم کنش کرده است.سنگ الترامافیک باعث میشود تا ماگمای حدواسط حاصل از برهم کنش از عناصر دیرگداز غنی شود. سپس تبلور بخشیماگمای حدواسط باعث جدایش عناصر دیرگداز از آن شده و مذاب جدیدی را ایجاد میکند که شبیه ماگمایگرانودیوریتی اولیه است.

گرانودیوریت، تبلور بخشی، برهم کنش مذاب سنگ، سنندج سیرجان، الیگودرز ازنا