جریان قصاص میان مسلمان و غیرمسلمان از منظر فقه اسلامی و حقوق ایران

سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 520

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQHMG-2-4_004

تاریخ نمایه سازی: 5 خرداد 1398

چکیده مقاله:

در فقه اسلامی به اجماع فقها، غیرمسلمانی که عمدی و عدوانی مسلمانی را بکشد، قابل قصاص است. همچنین اختلافی نیست که کشتن اهل حرب توسط مسلمان، سبب ثبوت قصاص نمی شود. مسیله مورد اختلاف، قصاص مسلمانی است که اقدام به کشتن غیرمسلمان معصوم الدم کرده است؛ یعنی کسانی که از آنان به عنوان ذمی، معاهد و مستامن یاد می شود. چهار نظریه فقهی در این باره مطرح شده است؛ بیشتر فقها قایل به نابرابری مطلق و عدم ثبوت قصاص هستند. بعضی برعکس قایل به مساوات مسلمان و غیرمسلمان در جنایات و مسیولیتهای ناشی از آن شده اند. برخی قایل به تفصیل در مسیله بوده و بعضی دیگر تکرار قتل غیرمسلمان را موجب قصاص و یا اعدام از باب حد دانسته اند. قانون گذار ایران در تازه ترین تصمیمات خود از میان نظریه های مورد اشاره، نظریه عدم مساوات و عدم ثبوت قصاص مسلمان به نفع غیرمسلمان را پذیرفته است. این مقاله با نقد دلایل و مبانی آرای فقهی، در نهایت، با استناد به مفاد آیات و احادیث ناظر به مسیله و روح کلی حاکم بر آنها، نظریه برابری و جریان دوسویه قصاص میان مسلمان و غیرمسلمان را پذیرفته است.

نویسندگان

جلیل امیدی

دانشیار دانشگاه تهران

زکریا حسینی

دانشجوی دکتری فقه شافعی دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • آلبانی، محمد ناصرالدین، ارواء الغلیل فی تخریج احادیث منار السبیل، ...
  • ابن ­ابی­ خیثمه، احمد، التاریخ الکبیر، دارالفاروق، بی­ تا. ...
  • ابن­ ابی­ شیبه، عبدالله بن محمد، المصنف، تعلیق: سعید اللحام، ...
  • ابن­ ادریس حلی، السرایر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات ...
  • ابن­ بابویه، محمد بن علی، الهدایه فی الاصول و الفروع، ...
  • همو، من لایحضره الفقیه، تحقیق: على ­اکبر غفاری، قم، جامعه ...
  • ابن­ حبان، محمد، صحیح ابن ­حبان، تحقیق: شعیب ارنووط، بیروت، ...
  • ابن­ حجر عسقلانی، احمد، تقریب التهذیب، حلب، دارالرشید، 1406ق. ...
  • همو، تهذیب التهذیب، هند، دایره المعارف النظامیه، 1326ق. ...
  • همو، فتح الباری شرح صحیح البخاری، تحقیق: عبدالعزیز بن عبدالله ...
  • ابن­ حزم، علی، المحلی، بیروت، دارالفکر، بی ­تا. ...
  • ابن ­رشد، محمد بن احمد، بدایه المجتهد و نهایه المقتصد، ...
  • ابن ­زهره حلبی، حمزه بن علی، غنیه النزوع الی علمی ...
  • ابن­ سعید حلی، یحیی بن احمد، الجامع للشرایع، قم، سیدالشهداء ...
  • ابن­ عابدین، محمدامین بن عمر، رد المحتار علی الدر المختار، ...
  • ابن­ قدامه، عبدالله بن احمد، الشرح الکبیر، بیروت، دارالکتاب العربی، ...
  • ابن­ مرتضی، احمد بن یحیى، التاج المذهب لاحکام المذهب، بیروت، ...
  • ابن­ مفلح، ابراهیم بن محمد، المبدع فی شرح المقنع، بیروت، ...
  • ابوداود سجستانی، سلیمان بن اشعث، السنن، بیروت، دارالکتب العربی، بی ...
  • احمد بن حنبل، المسند، تحقیق: شعیب ارنووط، بیروت، موسسه الرساله، ...
  • ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکه و ما جاء فیها ...
  • اعلامیه جهانی حقوق بشر، مصوب 10 دسامبر 1948م. ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل، الجامع المسند الصحیح، تحقیق: محمد زهیر ...
  • بزار، احمد بن عمرو، المسند، تحقیق: محفوظ الرحمن زین الله، ...
  • بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری و فی ذیله الجوهر ...
  • جزیری، عبدالرحمن، الفقه علی المذاهب الاربعه، دارالفکر، 1424ق. ...
  • حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: مصطفی ...
  • حلبی، ابوصلاح، الکافی فی الفقه، تحقیق: رضا استادی، اصفهان، کتابخانه ...
  • خرم ­دل، مصطفی، تفسیر نور، تهران، احسان، 1378ش. ...
  • خلال، ابوبکر، اهل الملل و الرده و الزنادقه و تارک ...
  • خمینی، روح ­الله، تحریر الوسیله، نجف، مطبعه الآداب، 1390ق. ...
  • خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکمله المنهاج، نجف، مطبعه الآداب، بی­ ...
  • دارقطنی، علی بن عمر، السنن، تحقیق: سید عبدالله هاشم یمان، ...
  • شافعی، محمد بن ادریس، الام، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1422ق. ...
  • شنقیطی، محمدامین بن محمدمختار، اضواء البیان فی ایضاح القرآن بالقرآن، ...
  • صانعی، یوسف، فقه و زندگی، موسسه فقه الثقلین، 1385ش. ...
  • صنعانی، عبدالرزاق بن همام، المصنف، تحقیق: حبیب الرحمن اعظمی، بیروت، ...
  • طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق: حمدی بن عبدالمجید ...
  • طحاوی، احمد بن محمد، شرح مشکل الآثار، تحقیق: شعیب ارنووط، ...
  • طوسى، محمد بن حسن، التبیان فى تفسیر القرآن، با مقدمه ...
  • همو، الاستبصار، تحقیق: سید حسن موسوی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363ش. ...
  • همو، الخلاف، تحقیق: سید علی خراسانی، سید جواد شهرستانی و ...
  • همو، المبسوط فی فقه الامامیه، تعلیق: سید محمدنقی کشفی، المکتبه ...
  • همو، تهذیب الاحکام، تحقیق: محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1390ق. ...
  • عبدالغنی غنیمی، اللباب فی شرح الکتاب، تحقیق: محمود امین نواوی، ...
  • عینی، بدرالدین، عمده القاری شرح صحیح البخاری، بی­ جا، بی­ ...
  • فاضل مقداد (سیوری حلی)، مقداد بن عبدالله، کنز العرفان فی ...
  • فتحی بهنسی، احمد، القصاص فی الفقه الاسلامی، بیروت، دارالشروق، 1998م. ...
  • قانون اساسی ایران، مصوب 1358-1368ش. ...
  • قانون مجازات اسلامی، مصوب 1/2/1392ش. ...
  • قرطبى محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو، 1364ش. ...
  • کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365ش. ...
  • کنوانسیون حقوق مدنی و سیاسی، مصوب 16 دسامبر 1966م. ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن، شرایع الاسلام فی مسایل الحلال ...
  • محقق داماد، سید مصطفی، تقریرات درس فقه استدلالی دوره دکتری، ...
  • مرغینانی، علی بن ابی­ بکر، الهدایه شرح بدایه المبتدی، المکتبه ...
  • مفید، محمد بن محمد، المقنعه، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1410ق. ...
  • الموسوعه الفقهیه الکویتیه، مصر، دارالصفوه، 1427ق. ...
  • نمازی شاهرودی، على، مستدرک سفینه البحار، تحقیق: حسن بن علی ...
  • نووی، یحیی بن شرف؛ و مطیعی، محمد نجیب، المجموع شرح ...
  • نمایش کامل مراجع