محمد ساردویی نسب - دانشیار دانشگاه تهران پردیس فارابی
طاهره سادات نعیمی - دانشجوی دکتری مذاهب فقهی دانشگاه ادیان و مذاهب
مریم خادمی - دانشجوی دکتری مذاهب فقهی دانشگاه ادیان و مذاهب

ازدواج ارتباط مشروع بین زن و مرد است و ریشه آن به آفرینش انسان باز می گردد و آثاری ماندگار بر زندگی آنان می گذارد. حفظ نسل بشر، سلامت فردی و اجتماعی، فراهم سازی زمینه کمال انسانی و... از ثمره های ازدواج است. دین اسلام برای این مهم حد و مرز خاصی را مشخص نموده است که فراروی از این حد و مرز موجب از هم گسیختن شاکله خانواده ها و بی نظمی در اجتماع خواهد شد. برخی زنان و مردان تا ابد بر هم حرام اند؛ یعنی ازدواج آنان با یکدیگر ممنوع دانسته شده است. فقه امامیه و فقه زیدیه به عنوان دو فرقه مطرح در میان مذهب شیعه، در مورد این نوع حرمتها با هم اختلافات و اشتراکاتی دارند. حرمت ناشی از ارتباط نسبی (ارتباط ناشی از ازدواج شرعی، ارتباط غیرشرعی، نسب ناشی از تلقیح مصنوعی، طلاق نهم، ارتباط نامشروع با زن شوهردار، عملکرد شنیع و...) در فقه و حقوق شیعه وجود دارد که از مشترکات فقه امامیه و زیدیه است. از سوی دیگر حرمت ناشی از ارتباط سببی همچون مصاهرت، رضاع با رعایت شرایط خاص آن، لعان و ارتباط نامشروع جنسی از مسلمات فقه امامیه است که فقه زیدیه در این زمینه با فقه امامیه تفاوتهایی دارد. در این عرصه، حقوق مدنی ایران که برگرفته از فقه امامیه است، قدری با حقوق مدنی کشور یمن که تحت تاثیر فقه زیدیه می باشد، تفاوت دارد.

تحریم, تحریم موبد, نکاح, فقه زیدیه, فقه امامیه