فاطمه محسنی گردگوهی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین

پیدایی آهن در اواخر هزاره دوم پیش از میلاد بر جنبه های گوناگون زندگی قوم ایرانی تاثیر گذارد. بازنمود این امر را می توان در آیین ها و نبردهای ایشان مشاهده کرد. این مقاله به کشف آهن و بررسی تاثیر این رویداد در روایات اساطیری ایرانی می پردازد. نخست از میزان نفوذ آهن در اساطیر هر دوره و چرایی آن گفت گو می شود. در همین راستا، ابتدا گاهان به عنوان کهن ترین متن دینی ایرانی بررسی و سپس به متون اوستایی متاخر و روایات دوره میانه و اسلامی پرداخته می شود. در ادامه بر اساس جهان بینی ایرانی باستان، نقش انسان و آفریدگان هرمزدی در دو حوزه اخلاق و اختیار و سازندگی جهان برای مقابله با اهریمن، با تکیه بر روایات اساطیری و تاریخی تبیین می گردد.

آهن, زرتشت و زرتشتی, مانی و مانوی, اوستایی, پهلوی و اسلامی