مولفه های تمدنی جامعه اسلامی در تفکر اجتماعی شیعی و سلفی: مقایسه تطبیقی آرای شهید مطهری و سیدقطب

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: دوفصلنامه اسلام و علوم اجتماعی، دوره: 8، شماره: 16
  • کد COI اختصاصی: JR_ISSJ-8-16_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 551
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ایمان عرفان منش

دانشجوی دکتری تخصصی جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه تهران (نویسنده مسیول)

غلامرضا جمشیدیها

استاد گروه علوم اجتماعی اسلامی علوم اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

ایده پردازی برای شاخصه های تمدن اسلامی یا مولفه های تمدنی جامعه اسلامی از جمله تلاش های مشترک شهید مطهری و سیدقطب بوده است. شهید مطهری یکی از متفکران برجسته در جریان فکری انقلاب اسلامی و سیدقطب یکی از متفکران تاثیرگذار در جریان های سلفی­گرایی معاصر (از جمله القاعده و داعش) به شمار می روند. این مقاله، با استفاده از روش شناسی بنیادین و روش پژوهش اسنادی، پنج مولفه زیر درباره تمدن اسلامی را از نظر این دو متفکر به طور تطبیقی تحلیل می­کند: 1. هستی شناسی و جهان بینی اسلامی؛ 2. منزلت و جایگاه باورهای اسلامی در تمدن آفرینی؛ 3. نقش جهاد، تحرک و اصلاح اجتماعی در تمدن سازی؛ 4. چگونگی رابطه تمدن اسلامی در مصاف با سایر تمدن ها و جوامع؛ 5. کیفیت تولید و انتقال علم در تمدن اسلامی. در مجموع، به نظر می رسد که با وجود برخی اشتراکات (از جمله در مبانی هستی شناختی)، تفاوت های آشکاری در ابعاد معرفتی متاثر از سنت های فکری متفاوت (تفکر عقلانی شیعی در مقابل نگرش کلام اشعری و ظاهرگرایی) در نزد آن دو متفکر قابل شناسایی هستند.

کلیدواژه ها

شهید مطهری, سیدقطب, تمدن اسلامی, تمدن, جهاد, فرهنگ, علم

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.