اسطوره قربانی در آثار بهرام بیضایی

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، دوره: 13، شماره: 49
  • کد COI اختصاصی: JR_MMJ-13-49_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 684
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رقیه وهابی دریاکناری

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)

مریم حسینی

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

آیین قربانی از کهن ترین آیین هایی است که در میان ادیان و ملل مختلف مورد توجه بوده است. انسان ها در تمامی اعصار تلاش کرده اند تا با دادن هدیه و قربانی به پیشگاه خدایان، خشنودی شان را جلب نموده، از خشم شان در امان باشند. هدف پژوهش حاضر، تحلیل اسطوره قربانی در فیلم نامه ها و نمایشنامه های بهرام بیضایی است. وی با شناخت گسترده ای که از اسطوره ها دارد، در نگارش آثار ادبی خود از انواع آن ها بهره می برد. او در نگاشته هایش، به دو شیوه از اسطوره قربانی استفاده می کند. نخست، در خلال داستان به شکل صریح به اجرای این آیین، آن هم به اشکال گوناگون و برای اهداف مختلف پرداخته است. دوم، نمایشنامه ها یا فیلم نامه هایی آفریده که در دل روایت، قهرمان قربانی را جای داده اند. البته این نویسنده خلاق گاهی از هر دو شیوه، استفاده می کند. در این بررسی، نمایشنامه فتح نامه کلات و فیلم نامه های قصه های میرکفن پوش ، زمین ، طلحک و دیگران و طومار شیخ شرزین تحلیل شده اند. نتیجه این بررسی نشان می دهد بیضایی از انواع قربانی، در بخش مناسک قربانی استفاده کرده است: پیشکش های خونی انسانی ؛ پیشکش های خونی حیوانی و پیشکش های غیرخونی ، از نوع آشامیدنی ها. بیضایی از سه نوع هدف قربانی در روایت هایش بهره برده است: کفاره ای ، توسلی و شکرگزاری . شیوه دوم یعنی قهرمان قربانی نیز در آثار او چشمگیر است.

کلیدواژه ها

اسطوره قربانی, مناسک, بهرام بیضایی, فیلم نامه, نمایشنامه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.