هادی شاکری - کارشناسی ارشد تفسیر قرآن کریم، دانشکده مطالعات تطبیقی قرآن، شیراز، ایران
الهه بزمیان - کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
مسعود مطلبی - استادیار، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، گلستان، ایران

فقه شیعه پیوسته در حال تحول می باشد با پیروزی انقلاب اسلامی و حاکمیت فقیهان جامعه بسیاری از پرسش های مربوط به حوزه ی فقه در جامعه اسلامی به دستگاه فقه عرضه شد که رویکردهای فقهی باتوجه به مبانی فکری و اجتهادی خود درصدد پاسخ به آن برآمدند. فقه حکومتی، احکامی است که حاکم جامعه بر مبنای ضوابط پیش بینی شده شرعی و بر طبق مصالح عمومی مسلمین برای حفظ سلامت جامعه و تنظیم امور و برقراری روابط صحیح بین سازمانها در مسایل فرهنگی، تعلیماتی، مالیاتی و غیره... مقرر می دارد. در این بین امام خمینی (ره) با رویکرد فقه حکومتی خود باعث تدوین فقهی نوین با نگرشی حکومتی شده که معتقد به توانمندی فقه اسلامی در اداره ی جامعه است و تنها راه تحقق شریعت در حوزه ی فردی و اجتماعی را تاسیس حکومت اسلامی می داند و از نظر ایشان همه آنچه در حوزه حکومت از اختیارات و وظایف پیامبر و امامان پس از او محسوب می شود، برای فقیه جامع الشرایط نیز معتبر است. این مقاله درصدد است تا با بررسی تعاریف فقه، اصول و مبانی فقه حکومتی، لوازم و رویکردهای آن فقه حکومتی را در اندیشه امام خمینی (ره) بررسی و تحلیل نماید و بر این فرض استوار است که فهم اجتهادی فقیهانی چون امام خمینی (ره) از شریعت و منابع فقهی دربردارنده دستورالعملی جامع برای نظام سازی و سرپرستی از آن بر اساس دستورات فقه حکومتی می باشد.

امام خمینی (ره), اندیشه, سیاست, فقه, فقه حکومتی