محسن شریفی بروجردی - کارشناس ارشد مکانیک سنگ شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس
موسی حضرتی آقچای - کارشناس ارشد مکانیک سنگ شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس
محمود بهنیا - استادیار دانشکده مهندسی معدن دانشگاه صنعتی اصفهان
علی اکبر واحدی - کارشناس ارشد مکانیک سنگ شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس

برآورد مقدار و نسبت تنش های برجای زمین در طراحی پوشش دایمی (بتنی یا فلزی) شفت های تحت فشار نقش اساسی دارد. به همین منظور این مقادیر اغلب با استفاده از روش های تجربی و یا آزمایش های برجا برآورد می شوند. در طرح نیروگاه تلمبه ذخیره ای رودبار لرستان دو شفت فشار هر یک به ارتفاع 439 متر وجود دارند. با توجه به ارتفاع قابل ملاحظه این شفت ها و در نتیجه هزینه اقتصادی برآورد شده برای پوشش فلزی آنها، تعیین تنش های برجا در این ساختگاه در دستور کار قرار گرفت. با توجه به اینکه آزمایش های شکست هیدرولیکی تنها در عمق 450 متری زمین و در محدوده مغار نیروگاه انجام شده است بنابراین ضرورت تخمین پروفیل تغییرات تنش در امتداد شفت وجود داشت. در این مقالهتغییرات مقادیر تنش های برجا در امتداد شفتها با استفاده از مدلسازی عددی سه بعدی Flac3D با در نظر گرفتن شرایط توپوگرافی منطقه مورد بررسی قرار گرفت و مقادیر برآورد شده با استفاده از نتایج آزمایشات شکست هیدرولیکی اعتبار سنجی شد. نتایج نشان داد که نسبت تنش افقی به قایم برای ترازهای بالا و نزدیک سطح زمین (در محدوده 150 متر ابتدایی) تغییرات زیاد (بازه 1/8 تا 1) و برای عمق های بیشتر (عمق بین 150 تا 450 متری( تغییرات تنش تقریبا به صورت یکنواخت و در بازه 1 تا 0/5 تغییر می نماید.

طرح تلمبه ذخیره ای رودبار لرستان، تنش های برجا، شفت تحت فشار، پوشش فلزی، Flac 3D