ناصر نیکوبخت - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس
هیبتاالله اکبری گندمانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و گیلان
علیرضا محمدی کلهسر - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و گیلان

در اساطیر ایران، فلز قداست و اهمیت بسیاری دارد. پیشینیان، این گوهر را با آسمان پیوند داده و برای آن اصلی آسمانی قایل شده اند؛ چنانکه گاه دیواره آسمان را نیز از جنس فلز پنداشته اند. فلز به دلیل برخورداری از این پیشینه، عنصری اهریمن ستیز است. در نمونه هایی از اساطیر و داستان واره های ایرانی، فلز همچون وسیله ای برای به بندکشیدن و یا کشتن نیروهای اهریمنی و پلشتی به کار رفته است. از این رو، فلز همواره با جاودانگی و بی مرگی نیز پیوند داشته است؛ چنانکه در حوادث پایان جهان، این عنصر، آفرینش اورمزد را از اهریمن و جلوه های او پاک می کند و با نابود کردن اهریمن و مرگ، با جاودانگی پیوند می یابد.در این مقاله، پس از بررسی قداست و تاثیر و کارکرد فلز از جنبه ها و لایه های گوناگون، سعی شده است پیوندهای معنایی و اسطوره ای این گوهر، تا حد امکان آشکار شود.

قداست فلز, فلز و جاودانگی, اساطیر ملی, اساطیر دینی, جاودانگی آسمان